Τι κάνει την Αμερική σπουδαία; Πολλά πράγματα, αλλά ένα από τα πιο σημαντικά, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, ήταν ότι αποτελούσε τον κορυφαίο πόλο έλξης για τα καλύτερα μυαλά στον πλανήτη, που πήγαιναν στα πανεπιστήμιά της για να κάνουν έρευνα αιχμής, να ιδρύσουν στη συνέχεια καινοτόμες εταιρείες που άλλαξαν τον κόσμο, να ενσωματωθούν και να εμπλουτίσουν απροσμέτρητα την αμερικανική κοινωνία.
Η κυβερνητική καμπάνια κατά του Harvard, που διαρκώς κλιμακώνεται, και το σαφές μήνυμα προς τους νέους όλου του κόσμου ότι είναι ευπρόσδεκτοι στις ΗΠΑ μόνο αν «συντονίζονται» («in sync» στο πρωτότυπο) με την ατζέντα του Ντόναλντ Τραμπ, όπως το έθεσε η αδιανόητη υπουργός Παιδείας, κλονίζει συθέμελα αυτό το τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Early days, αλλά η ζημιά είναι ήδη τεράστια.
Κατά τα άλλα, γράφουμε σήμερα για τους δασμούς και την Ε.Ε., αλλά και για το όργιο διαφθοράς που εκπορεύεται από τον Λευκό Οίκο χωρίς κανέναν, προς το παρόν, να μπορεί να κάνει κάτι για αυτό.
→ Οπως πάντα, μπορείτε να με βρείτε στο [email protected] και στο Bluesky, στο @yanpal.bsky.social.
ΤΟ HARVARD ΣΤΑ ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ. Εδώ και μία εβδομάδα, η κυβέρνηση Τραμπ έχει κλιμακώσει την εκστρατεία της κατά του παλαιότερου, του πλουσιότερου και του πιο φημισμένου πανεπιστημίου των ΗΠΑ, που αρνείται σταθερά να συμμορφωθεί με τις αυταρχικές της υποδείξεις. Την περασμένη Πέμπτη, η υπουργός Εσωτερικής Ασφαλείας Κρίστι Νόεμ (η ειδήμων σε συνταγματικά θέματα που θεωρεί ότι το habeas corpus είναι η εξουσία του προέδρου να απελαύνει κατά το δοκούν) ανακοίνωσε ότι καταργεί τη δυνατότητα του Harvard να εγγράφει αλλοδαπούς φοιτητές.
Η κυβέρνηση κατηγορεί τη διοίκηση του Harvard ότι έχει «δημιουργήσει ένα μη ασφαλές περιβάλλον στην πανεπιστημιούπολη», επιτρέποντας σε «αντιαμερικανούς και φιλοτρομοκράτες ταραχοποιούς» να ασκούν βία έναντι φοιτητών – ειδικά Εβραίων. (Ο πρόεδρος του πανεπιστημίου έχει αναγνωρίσει το πρόβλημα του αντισημιτισμού και το πανεπιστήμιο έχει ήδη λάβει σειρά μέτρων για την καταπολέμησή του.) Την κατηγορεί επίσης για συμπαιγνία με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας (!), συμπεριλαμβανομένης της «φιλοξενίας και εκπαίδευσης μίας παραστρατιωτικής οργάνωσης του ΚΚΚ που έχει συμμετάσχει στη γενοκτονία των Ουιγούρων» (!!). Σε σχετική δήλωσή της, η Νόεμ λέει: «Ας αποτελέσει αυτό προειδοποίηση προς όλα τα πανεπιστήμια και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλη τη χώρα».
Η υπουργός, σε επιστολή προς το πανεπιστήμιο, έδωσε διορία 72 ώρες να συμμορφωθεί με σειρά αιτημάτων ώστε να έχει την «ευκαιρία» να ανακτήσει το δικαίωμα εγγραφής αλλοδαπών φοιτητών. Μεταξύ αυτών ήταν να παραδώσουν οι πανεπιστημιακές αρχές όλα τα πειθαρχικά μητρώα ξένων φοιτητών που εγγράφηκαν στο Harvard την τελευταία πενταετία. Η Νόεμ απαίτησε επίσης την παράδοση ηλεκτρονικών αρχείων και οπτικοακουστικού υλικού «παράνομης» και «επικίνδυνης ή βίαιης» δραστηριότητας από αλλοδαπούς φοιτητές στο campus.
Περίπου 6.800 αλλοδαποί φοιτητές είναι εγγεγραμμένοι στο Harvard – το 27% του φοιτητικού σώματος. Το Harvard ανακοίνωσε ότι «είναι πλήρως αφοσιωμένο στη διατήρηση της ικανότητάς του να φιλοξενεί τους διεθνείς φοιτητές και μελετητές μας, οι οποίοι προέρχονται από περισσότερες από 140 χώρες και εμπλουτίζουν το πανεπιστήμιο –και αυτό το έθνος– ανυπολόγιστα».
Λιγότερο από 24 ώρες μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης της κυβέρνησης, εκδόθηκε προσωρινή δικαστική διαταγή παγώνοντάς την. Η δικαστής που εξέδωσε τη διαταγή αποδέχθηκε το επιχείρημα του πανεπιστημίου ότι η εφαρμογή της κυβερνητικής απόφασης θα προκαλούσε «άμεση και ανεπανόρθωτη βλάβη» στη λειτουργία του. Η εφαρμογή της θα σήμαινε ότι το πανεπιστήμιο δεν θα μπορούσε να δεχτεί νέους φοιτητές από το εξωτερικό, αλλά και ότι αυτοί που είναι ήδη εγγεγραμμένοι θα έπρεπε να μεταγραφούν σε άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα, ειδάλλως θα έχαναν το νόμιμο καθεστώς διαμονής τους στις ΗΠΑ. (Εδώ μπορείτε να διαβάσετε την αγωγή που κατέθεσε το Harvard κατά της κυβέρνησης).
Προχθές, το πανεπιστήμιο δέχθηκε νέο χτύπημα με την απόφαση της κυβέρνησης να επανεξετάσει και εν δυνάμει να ακυρώσει όλες τις εναπομείνασες συμβάσεις του με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, συνολικής αξίας περίπου 100 εκατ. ευρώ. Ηδη τον περασμένο μήνα είχε ακυρώσει ερευνητικές και άλλες επιχορηγήσεις 2,65 δισ. δολαρίων, ενώ έχει ήδη επίσης παγώσει 500 επιχορηγήσεις από το NIH (National Institutes of Health) προς ιδρύματα που συνδέονται με το Harvard, και το CDC ακύρωσε συμβάσεις αξίας 60 εκατ. δολαρίων. Χθες, ο Τραμπ, που έχει απειλήσει να καταργήσει και το αφορολόγητο καθεστώς του ιδρύματος, κατέθεσε μία νέα πρόταση: να θέσει το πανεπιστήμιο ανώτατο όριο 15% για τους ξένους φοιτητές.
Εν τω μεταξύ, προχθές η κυβέρνησή του διέταξε τις πρεσβείες των ΗΠΑ ανά τον κόσμο να παγώσουν τις συνεντεύξεις για φοιτητικές θεωρήσεις, καθώς επεξεργάζεται ένα νέο πρόγραμμα διευρυμένων ελέγχων του περιεχομένου των λογαριασμών των αιτούντων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και χθες ο Ρούμπιο δήλωσε ότι θα αρχίζει μία «επιθετική» εκστρατεία ανάκλησης των θεωρήσεων Κινέζων φοιτητών. Ερεβος.
ΤΟ ΔΕΙΠΝΟ ΤΗΣ «ΝΤΡΟΠΗΣ». Δεν είναι όμως όλοι οι ξένοι ανεπιθύμητοι στην Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ. Την περασμένη Πέμπτη, ο Αμερικανός πρόεδρος, ως «ιδιώτης», προσκάλεσε σε δείπνο στο γκολφ κλαμπ του στα βόρεια προάστια της Ουάσιγκτον τους 220 πιο ενθουσιώδεις επενδυτές –πολλοί εξ αυτών αλλοδαποί– στο $TRUMP, το meme coin που λάνσαρε λίγες ημέρες πριν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.
Οι 25 μεγαλύτεροι χρηματοδότες του δύσοσμου εγχειρήματος είχαν τη δυνατότητα να συνευρεθούν σε πιο κλειστό κύκλο με τον Τραμπ, αλλά και να συμμετάσχουν σε ξενάγηση του Λευκού Οίκου. Μεταξύ τους ήταν και ο Τζάστιν Σαν, ένας Κινέζος δισεκατομμυριούχος, ο οποίος ήταν μέχρι πρότινος υπό έρευνα από την αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για παράνομο φούσκωμα της τιμής του κρυπτονομίσματός του.
Ορισμένοι από τους καλεσμένους δήλωσαν ανοιχτά ότι ήταν εκεί για να προσπαθήσουν να επηρεάσουν την πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης στη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Ενας μικρός αριθμός διαδηλωτών έξω από το γκολφ κλαμπ τούς υποδεχόταν φωνάζοντας, απλά: «Ντροπή».
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, χαρακτήρισε «παράλογη» την υπόνοια ότι ο Τραμπ εκμεταλλεύεται το αξίωμά του για οικονομικό όφελος. Ερωτηθέντες για το δείπνο, κορυφαίοι αξιωματούχοι όπως ο Μάρκο Ρούμπιο και ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Τζόνσον, επικαλέστηκαν άγνοια και απέφυγαν να το σχολιάσουν.
ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΩΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. Παρότι το μέτρο ήταν σε κάποιο βαθμό αναμενόμενο, η έκτασή του προκάλεσε σοκ: το απόγευμα της Παρασκευής, δεκάδες στελέχη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (NSC) του Λευκού Οίκου, του επιχειρησιακού κέντρου της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, ενημερώθηκαν ότι παύονται, ότι τίθενται σε υποχρεωτική άδεια ή –σε περίπτωση αποσπασμένων– ότι θα επιστρέψουν στην υπηρεσία τους.
Οπως είπε στους Financial Times πηγή στο περιβάλλον του Λευκού Οίκου, ο Τραμπ κατέληξε να πιστεύει ότι κατά την πρώτη του θητεία αρκετοί αξιωματούχοι του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας μπλόκαραν σιωπηλά την ατζέντα του. «Δεν θα κάνει ξανά το ίδιο λάθος», σημείωσε η συγκεκριμένη πηγή. «Υπενθυμίζεται ότι ο Αλεξ Βίντμαν, ο άνθρωπος που αποκάλυψε την απόπειρα εκβίασης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι από τον Τραμπ τον Ιούλιο του 2019, που οδήγησε στην πρώτη διαδικασία καθαίρεσής του, ήταν διευθυντής ευρωπαϊκών υποθέσεων του NSC».
Ε.Ε.-ΗΠΑ: ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΔΑΣΜΩΝ, ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΠΡΟΟΔΟΣ. Την περασμένη Παρασκευή, ο Τραμπ, σίγουρα κατόπιν περίσκεψης και υπεύθυνης ανάλυσης των δεδομένων και σημειώνοντας ότι οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών «δεν πήγαιναν πουθενά», ανακοίνωσε (μέσω Truth Social) την επιβολή οριζόντιων δασμών 50% στις εισαγωγές από την Ε.Ε.
Την Κυριακή, κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έδωσε παράταση για την επίτευξη συμφωνίας έως τις 9 Ιουλίου – την ίδια προθεσμία που είχε θέσει στις 9 Απριλίου, όταν είχε κάνει τη μνημειώδη κωλοτούμπα του σχετικά με τους δασμούς που είχε ανακοινώσει την «Ημέρα της Απελευθέρωσης».
Να υπενθυμίσουμε ότι ο Τραμπ έχει ήδη επιβάλει (από τον Μάρτιο) δασμούς 25% στα αυτοκίνητα και σε κάποια ανταλλακτικά αυτοκινήτων που προέρχονται από την Ε.Ε. και από τον υπόλοιπο κόσμο, όπως και στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου. Επιπλέον, έχει επιβάλει οριζόντιους δασμούς 10% σε όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά αγαθά που εισάγονται στις ΗΠΑ. Η Ε.Ε., παρότι ανακοίνωσε δέσμη αντιποίνων τον Μάρτιο, αποφάσισε στις 14 Απριλίου να παγώσει την εφαρμογή της για τρεις μήνες, για να δώσει μια ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις.
Επί της ουσίας, πάντως, δεν μοιάζει να έχει σημειωθεί ιδιαίτερη πρόοδος. Οι Βρυξέλλες είναι διατεθειμένες να κάνουν κινήσεις που θα μειώσουν το εμπορικό πλεόνασμα της Ε.Ε. στα αγαθά, αγοράζοντας περισσότερο αμερικανικό αέριο, αγροτικά προϊόντα και αμυντικά συστήματα. Αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση για υποχωρήσεις σε άλλα ζητήματα που θέτει επιτακτικά η κυβέρνηση Τραμπ, όπως τη χαλάρωση των στάνταρ για διατροφικά προϊόντα και της εποπτείας των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών.
Στις επαφές των επόμενων ημερών, ενδεχομένως και μεταξύ του επιτρόπου Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς και του αντιπροσώπου των ΗΠΑ για το Εμπόριο, Τζέιμσον Γκριρ, στο Παρίσι στη συνάντηση του ΟΟΣΑ (3-4 Ιουνίου), θα διαφανεί τι περιθώρια σύγκλισης υπάρχουν.
Πάντως ο Φρίντριχ Μερτς τη Δευτέρα έστειλε μήνυμα σκλήρυνσης της ευρωπαϊκής στάσης, υπαινισσόμενος ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να βάλει στο στόχαστρο την αμερικανική Big Tech αν ναυαγήσουν οι διαπραγματεύσεις.
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ
ΣΤΟ PAX TRUMPIANA.
«Δεν με εκπλήσσει το γεγονός ότι ο πρόεδρος Τραμπ έχει αναπτύξει τόσο πολλούς τρόπους για να επωφεληθεί από την προεδρία αυτή τη φορά, καθώς δέχθηκε ελάχιστη κριτική για τα μικρότερης κλίμακας συστήματα αποκόμισης κερδών στην πρώτη του θητεία. Αρκετές διατάξεις του Συντάγματος είναι πολύ δύσκολο να εκτελεστούν δικαστικά από ιδιώτες, και δυστυχώς η Ρήτρα περί Απολαβών είναι μία από αυτές. Τα δικαστήρια έχουν μια αρκετά στενή ερμηνεία για τον ρόλο τους και η καταπολέμηση της δημόσιας διαφθοράς δεν είναι κάτι στο οποίο δίνουν έμφαση. Το Κογκρέσο θα μπορούσε να παραπέμψει για καθαίρεση και να απομακρύνει έναν πρόεδρο που επωφελείται από το αξίωμά του ή μέλη του υπουργικού συμβουλίου που κάνουν το ίδιο, αλλά η πολιτική σκηνή των ΗΠΑ είναι επί του παρόντος τόσο πολωμένη που κανένα κόμμα δεν θα ψηφίσει για να τιμωρήσει τα μέλη του».
ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΣΟΥΠΕΡ, Καθηγητής Νομικής & Οικονομικών, Georgetown
Χθες, εν τω μεταξύ, η θέση του Τραμπ στις εμπορικές διαπραγματεύσεις με τον υπόλοιπο κόσμο τορπιλίστηκε, καθώς το αμερικανικό δικαστήριο που ειδικεύεται σε ζητήματα διεθνούς εμπορίου, το Court of International Trade, αναίρεσε την εφαρμογή των «ανταποδοτικών» δασμών που επιβλήθηκαν σχεδόν σε όλες χώρες του κόσμου.
Η επιβολή των δασμών, σύμφωνα με το δικαστήριο, «υπερβαίνει οποιαδήποτε εξουσία» έχει δοθεί στον πρόεδρο από τη νομοθεσία που επικαλέστηκε ο Λευκός Οίκος (το International Emergency Economic Powers Act του 1977). Μόνο το Κογκρέσο μπορεί να εγκρίνει τέτοια μέτρα, έκριναν οι δικαστές. Ο Τραμπ επικαλέστηκε τον ίδιο νόμο για να επιβάλει δασμούς στην Κίνα και στο Μεξικό για τον ρόλο τους στο εμπόριο του fentanyl. Το IEEPA δεν είχε χρησιμοποιηθεί από κανέναν από τους προκατόχους του για την επιβολή δασμών.
Το δικαστήριο έδωσε στην κυβέρνηση διορία 10 ημέρες να ακυρώσει τους δασμούς. Η κυβέρνηση άσκησε έφεση. Το σύστημα αντιβάρων –ακόμα– λειτουργεί.
$ 1,1 τρισεκατομμύρια
Αυτό είναι το ποσό των φοροαπαλλαγών για φυσικά πρόσωπα με ετήσιο εισόδημα άνω των 500.000 δολαρίων, αλλά και το ύψος των περικοπών στις δαπάνες για το Medicaid και τα κουπόνια σίτισης για τους πιο φτωχούς Αμερικανούς, που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα η Βουλή των Αντιπροσώπων.
Η εκδοχή της Γερουσίας μάλλον θα περιλαμβάνει ακόμα μεγαλύτερη μεταβίβαση πλούτου από τους οικονομικά ασθενέστερους προς το 1% στην κορυφή της κατανομής. Και φυσικά, παρά τις περικοπές, το σχέδιο των Ρεπουμπλικανών εκτοξεύει το δημόσιο χρέος σε πρωτοφανή επίπεδα. Κοινωνική βαναυσότητα και δημοσιονομική ανευθυνότητα: θεωρητικά, ένα πολιτικό χρυσωρυχείο για τους Δημοκρατικούς εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
❗Ο Ντάνιελ Μπάιμαν γράφει για τις ρωγμές στη συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ
❗Με ελαφρά καθυστέρηση: οι Στίβεν Λεβίτσκι και Ντάνιελ Ζίμπλατ, συγγραφείς του «How Democracies Die», μαζί με τον Λούκαν Γουέι, γράφουν για το πώς θα ξέρουμε ότι η δημοκρατία στις ΗΠΑ έχει χαθεί
❗Ο Πίτερ Ορζαγκ, πρώην διευθυντής προϋπολογισμού επί Ομπάμα, προειδοποιεί ότι αρχίζει να αμφισβητείται η φερεγγυότητα του αμερικανικού κράτους
❗Ο Εβαν Οζνος γράφει εις βάθος για την αποθέωση της απληστίας και του pay to play που διαπνέει την κυβέρνηση Τραμπ – και τις αντιδράσεις που αρχίζει να προκαλεί
❗Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε τη ζωηρή συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που παραχώρησε ο Ελον Μασκ στη Μισάλ Χουσέιν του Bloomberg, λίγες μέρες πριν αποχωρήσει από το προσωρινό κυβερνητικό του αξίωμα
❗Οι Financial Times ερεύνησαν τη διαδικασία μετατροπής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε προπύργιο του MAGA – και το μέχρι πρότινος άγνωστο δίκτυο που έχει αναλάβει να τη φέρει εις πέρας
❗Ο Εζρα Κλάιν συνομιλεί με την Κάθριν Ραμπέλ της Washington Post για το «Big Beautiful Bill» και πώς αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της αμερικανικής οικονομίας και κοινωνίας
❗Ο Τομ Φρίντμαν γράφει για το πώς ο πόλεμος στη Γάζα κατατρώει τα σωθικά της ισραηλινής κοινωνίας – και το 2026 ως το κρίσιμο έτος για τη δημοκρατία τόσο στο Ισραήλ όσο και στις ΗΠΑ
❗Ο στρατιωτικός αναλυτής Μικ Ράιαν εξετάζει τι θα επιδιώξει στο πεδίο της μάχης η Ρωσία το καλοκαίρι, ενώ ο Πούτιν θα παριστάνει ότι διαπραγματεύεται και θα αγνοεί τα temper tantrums του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
❗Σε αυτό το ξεκαρδιστικό άρθρο στη φοιτητική εφημερίδα Crimson, η Εβραϊκής καταγωγής φοιτήτρια Γιόνα Σπέρλινγκ-Μίλερ προτείνει στην υπουργό Παιδείας –και επί δεκαετίες κορυφαίο στέλεχος του World Wrestling Entertainment– να λύσουν τις διαφορές της κυβέρνησης με το Harvard μέσω ενός cage match σε ζωντανή μετάδοση.
