Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν είναι πια μια φιλελεύθερη Δημοκρατία. Ναι, τυπικά ακόμα υπάρχουν θεσμικά αντίβαρα και νόμοι σε ισχύ που προβλέπουν ελεύθερες εκλογές, ανεξάρτητους θεσμούς και μια σειρά από θεωρητικούς ελέγχους στην ισχύ των (πολλαπλών, σχετικά ανεξάρτητων μεταξύ τους) πυλώνων της εξουσίας. Αλλά όλα αυτά βρίσκονται στη φάση ροκανίσματος και διάβρωσης, τώρα που μιλάμε. Για ποιο λόγο; Τι προσπαθεί να κάνει αυτό το νέο καθεστώς που συλλαμβάνει δικαστές, απειλεί ΜΜΕ και στέλνει ανθρώπους χωρίς δίκη σε κολαστήρια του Ελ Σαλβαδόρ;
Κι αν δεν ξέραμε πριν, τώρα ξέρουμε.
Μια κλεπτοκρατία. Ο στόχος είναι η εγκαθίδρυσης μιας κλεπτοκρατίας, ενός γιγάντιου μηχανισμού παραγωγής πλούτου για τον ίδιο το μονάρχη και την οικογένειά του. Ναι, κάποιοι παρατρεχάμενοι έχουν τις ιδεολογικές τους πετριές και θέλουν να μηδενίσουν το φορολογικό βάρος για τους πλούσιους και να αδειάσουν τις ΗΠΑ από καφετιούς ανθρώπους ή ομοφυλόφιλους. Αλλά τον Τραμπ δεν τον νοιάζουν και τόσο πολύ αυτά.
Τι φαίνεται ότι τον νοιάζει πραγματικά, στην πράξη; Μα, οι διαρκείς, διαφανείς, οφθαλμοφανείς δωροδοκίες.
Μάθατε ασφαλώς ότι τις προάλλες ο Τραμπ ανακοίνωσε με χαρά την πρόθεσή του να αποδεχτεί δωράκι ύψους $400 εκατομμυρίων από το Κατάρ: ένα πολυτελές Boeing 747, για να το χρησιμοποιεί για προεδρικό αεροσκάφος μέχρι το 2029, οπότε και θα περάσει στην ιδιοκτησία της “προεδρικής” του “βιβλιοθήκης”. Αλλά αυτό είναι μόνο το πιο πρόσφατο (ως την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, τουλάχιστο, ποιος ξέρει τι έχει μεσολαβήσει μέχρι τη στιγμή που τα διαβάζετε εσείς αυτά). Έχουν προηγηθεί πολλά άλλα. Εντελώς ενδεικτικά:
Ίσως το πιο κραυγαλέο από όλα: λίγο πριν την ορκωμοσία του ο Τραμπ ανακοίνωσε την κυκλοφορία του κρυπτονομίσματος $TRUMP, του οποίου ιδιοκτήτης είναι μια εταιρεία που ελέγχει. Είναι ένας απευθείας τρόπος 1) εκμετάλλευσης και εξαπάτησης των πιο ευάλωτων και απαίδευτων από την βάση των πιστών του και 2) να του δίνει οποιοσδήποτε λεφτά κατευθείαν, στην τσέπη, σχεδόν ανώνυμα. Με αυτό τον τρόπο έχει εισπράξει εκατοντάδες εκατομμύρια είτε από αφελείς που τζογάρουν, είτε από επιχειρηματίες και ξένες κυβερνήσεις. Πρόσφατα κάλεσε σε κλειστό δείπνο τους 220 μεγαλύτερους “επενδυτές” του κρυπτονομίσματος (από τους οποίους έχει εισπράξει προσωπικά εκατομμύρια). Πρόσφατα, επίσης, μια μικροσκοπική εταιρεία κινεζικών συμφερόντων με οκτώ υπαλλήλους ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει $TRUMP αξίας ως και $300 εκατομμυρίων. Ανοιχτά όλα αυτά, δημόσια.
Και η γυναίκα του έβγαλε κρυπτονόμισμα. Ο γιός του έχει φτιάξει μια κλειστή λέσχη για επιχειρηματίες στη Ουάσινγκτον, πουλώντας πρόσβαση στο μπαμπά ($500.000 το κεφάλι). Επιπλέον, η κ. Τραμπ πήρε το δικό της φακελάκι $40 εκατομμυρίων από την Amazon για “τα δικαιώματα ενός ντοκιμαντέρ για τη ζωή της”. Η Amazon επίσης αγόρασε τα δικαιώματα του “The Apprentice”, του παλιού ριάλιτι που είχε βάλει τον Τραμπ στα σπίτια των πολιτών στις αρχές του αιώνα. Η εταιρεία του, που διαχειρίζεται το αποτυχημένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Truth Social, λειτουργεί ως meme stock για αφελείς στο χρηματιστήριο. Οι tech bros της Σίλικον Βάλεϊ πλήρωσαν από $1 εκατομμύριο για το πάρτι της ορκομωσίας και στήθηκαν και πίσω από το μονάρχη, καμαρωτοί κι υποταγείς. Οι τρόποι με τους οποίους άνθρωποι και συμφέροντα μπορούν να δώσουν λεφτά στον Τραμπ δεν έχουν τελειωμό.
Ξένες κυβερνήσεις πληρώνουν τουλάχιστον $2 εκατομμύρια σε ενοίκια κάθε μήνα για διαμερίσματα στον ουρανοξύστη του Τραμπ στη Νέα Υόρκη. Η Σαουδική Αραβία τον πληρώνει για να χρησιμοποιεί τα δικά του γήπεδα γκολφ για το ιδιωτικό πρωτάθλημα LIV που χρηματοδοτεί. Ο ολιγάρχης Ήλον Μασκ έδωσε $250 εκατομμύρια στην προεκλογική του καμπάνια, και σε αντάλλαγμα πήρε μια (άτυπη, εκτός συστήματος) κυβερνητική θέση, με την ευχέρεια να τα κάνει λίμπα στο αμερικανικό δημόσιο, προκαλώντας περισσότερες ζημιές από οικονομίες, σπέρνοντας μιζέρια και δυστυχία και, βεβαίως, κερδίζοντας δισεκατομμύρια ο ίδιος προσωπικά, παρεμποδίζοντας ή διακόπτοντας δεκάδες έρευνες για ατασθαλίες και παρανομίες των επιχειρήσεών του από το αμερικανικό κράτος.
Κι άλλοι δίνουν (λιγότερα) λεφτά με αντάλλαγμα ωραίες τιμητικές ή και ουσιαστικές θέσεις. Ένας έδωσε $4 εκατομμύρια για την ορκωμοσία, και αμέσως διορίστηκε πρέσβης των ΗΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ένας άλλος έδωσε 2$ εκατομμύρια, και διορίστηκε διοικητής της NASA. Μια άλλη έδωσε άλλα $2 εκ. και εστάλη πρέσβειρα στη Λετονία. Παρεμπιπτόντως, ο Τραμπ μάζεψε πάνω από $230 εκατομμύρια “για την ορκωμοσία”, ποσό-ρεκόρ για μια τελετή και μια σειρά από εκδηλώσεις η διοργάνωση των οποίων κοστίζει, βεβαίως, στη χειρότερη περίπτωση ένα μικρό εφταψήφιο νούμερο.
Αυτά, βεβαίως, δεν είναι εντελώς ασυνήθιστα. Οι προηγούμενοι Πρόεδροι δεν ήταν αθώες περιστερές. Πολιτικοί ήταν. Σχεδόν όλοι είχαν συμβάντα μικροδιαφθοράς (ή και κάτι παραπάνω, σε κάποιες περιπτώσεις) στις θητείες τους. Ο Κλίντον άφηνε τους χρηματοδότες του να κοιμηθούν στο υπνοδωμάτιο του Λευκού Οίκου όπου κοιμότανε ο Λίνκολν. Ο Μπάιντεν μάζεψε σχεδόν $70 εκατομμύρια για τη δική του “ορκωμοσία”. Κι άλλοι Πρόεδροι έστελναν σε ανώδυνα, διασκεδαστικά πόστα και πρεσβείες πιστούς χρηματοδότες. Αλλά ο Τραμπ πηγαίνει τη διαφθορά σε εντελώς άλλο επίπεδο. Κανένας άλλος δεν τα έπαιρνε τόσο ανοιχτά, με τόσους διαφορετικούς τρόπους. Κανένας δεν δεχόταν έτσι, στα φανερά, δωράκια εκατοντάδων εκατομμυρίων από ξένες χώρες. Κανένας άλλος δεν πούλαγε αναίσχυντα πρόσβαση, κρυπτονομίσματα και διευκολύνσεις. Αν οποιοσδήποτε από τους προηγούμενους Προέδρους έκανε οτιδήποτε από αυτά, θα πήγαινε κατευθείαν κατηγορούμενος στο Κογκρέσο και τα ΜΜΕ θα τον σταύρωναν 24 ώρες το 24ωρο. Αυτός εδώ δεν πουλάει απλά ανώδυνες χάρες. Πουλάει, κυριολεκτικά, χάρες.
Ναι, χάρες.
Ο Τραμπ, για πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία, χρησιμοποιεί την ευχέρεια του Προέδρου να δίνει χάρη σε καταδικασμένους από το αμερικανικό δικαστικό σύστημα, για να απελευθερώσει εγκληματίες στους οποίους έχουν επιδικαστεί πρόστιμα εκατομμυρίων. Όχι αδικημένους από το σύστημα, όχι ευάλωτους ή καταφρονημένους, όχι μόνο τους δικούς του τρομοκράτες/οπαδούς, αλλά και συγκεκριμένους, μεμονωμένους απατεώνες που έχουν κλέψει ή έχουν εξαπατήσει σε τεράστια κλίμακα. Τις συνδιαλλαγές που προηγούνται είναι εύκολο να τις φανταστεί κανείς. Οπότε, πολύ λογικά, αυτή τη στιγμή έχει πέσει σύρμα σε όλες τις φυλακές των ΗΠΑ, και όλοι οι πλούσιοι εγκληματίες ψάχνουν μέσο και διαμεσολαβητή για να λαδώσουν απευθείας τον Πρόεδρο. Όλοι μα όλοι. Δικηγορικά γραφεία διατυμπανίζουν ότι προσφέρουν ακριβώς αυτή την υπηρεσία.
Εκτός από το ότι είναι διεφθαρμένος σε πρωτοφανές επίπεδο, όμως, ο Τραμπ έχει και μια άλλη σημαντική διαφορά ακόμα και από άλλους εξίσου αυταρχικούς και αντιδημοκρατικούς ηγέτες: το ότι είναι διεφθαρμένος ανοιχτά. Τρώει σε κοινή θέα. Αυτός τα παίρνει χωρίς ντροπή, χωρίς να κάνει καν απόπειρες να το κρύψει. Ίσα ίσα, μοιάζει σαν να θέλει να διαφημίσει το ότι είναι προς πώληση. Πράγμα από μιαν άποψη λογικό: έτσι προσελκύεις περισσότερους αγοραστές. Αντίθετα, όπως λέει η κοινωνιολόγος Κιμ Σεπέλ, ηγέτες όπως ο Όρμπαν ή ο Πούτιν κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να κρύψουν όσα κλέβουν. Και κλέβουν πολλά. Ο Πούτιν, που δηλώνει ετήσια εισοδήματα 140 χιλιάδες και κρύβει τα παλάτια του, ενδέχεται να είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ουγγαρίας είναι ένας τύπος που μέχρι πριν από 20 χρόνια ήταν υδραυλικός, έκανε εγκαταστάσεις φυσικού αερίου σε σπίτια, αλλά ήταν παιδικός φίλος του Βίκτορ Όρμπαν. Ο ίδιος ο Όρμπαν αποφεύγει σαν ο διάβολος το λιβάνι την οποιαδήποτε υπόνοια προσωπικής διαφθοράς, αλλά οι εταιρείες που έφτιαξε το φιλαράκι του από το σχολείο παίρνουν ένα σωρό δημόσια έργα, κρατικές επιχορηγήσεις, ευρωπαϊκά κονδύλια και άλλα προνόμια. Το παρατσούκλι του πλουσιότερου ανθρώπου στην Ουγγαρία είναι “το πορτοφόλι του Όρμπαν”.
Ο λόγος που αυτοί οι διεφθαρμένοι ηγέτες συμπεριφέρονται έτσι είναι βεβαίως ότι και ο Όρμπαν και ο Πούτιν πρωτοεξελέγησαν υποσχόμενοι να καταπολεμήσουν τη διαφθορά, όπως όλοι οι λαϊκιστές. Όπως σχεδόν όλοι οι λαϊκιστές, αποδείχτηκαν και οι ίδιοι απόλυτα διεφθαρμένοι. Αλλά ακόμα και σήμερα δεν το παραδέχονται. Υποκρίνονται τους αγνούς και τους αμόλυντους, γιατί αυτό είναι μέρος του λαϊκιστικού τους αφηγήματος. Κι αυτό είναι που τους διαφοροποιεί ριζικά από τον Τραμπ. Γιατί ο Τραμπ δεν υπήρξε ποτέ αμόλυντος. Μπήκε στην πολιτική στα γεράματα, όταν όλοι τον ήξεραν ως απατεώνα, κιτς τηλεοπτικό μαϊντανό και, λίγο-πολύ, λαμόγιο. Ένας εξάκις χρεοκοπημένος επιχειρηματίας, που κατόρθωσε να χρεοκοπήσει ακόμα και καζίνο, που στη Δύση της “καριέρας” του έκανε τον τηλεπαρουσιαστή, ένας επιχειρηματίας που κατά τη διάρκεια της καριέρας του είχε οδηγηθεί 4.000 φορές στα δικαστήρια. Ο άνθρωπος πήγε στις εκλογές καταδικασμένος για 34 κακουργήματα. Είτε θα κατέληγε στη φυλακή, είτε στο Λευκό Οίκο -δεν υπήρχε άλλος δρόμος γι’ αυτόν. Κι ο αμερικανικός λαός τον έστειλε στο Λευκό Οίκο.
Αναρωτιέται, εύλογα, κανείς: γιατί να ντραπεί;
