Ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να επιδεικνύει τα χαρακτηριστικά ενός κλασικού bully. Αδιαφορεί για θέματα δικαιοσύνης και ηθικής και σέβεται μόνο την ισχύ. Εξ ου και αυτή την εβδομάδα κλιμάκωσε τις πιέσεις προς την Ουκρανία, που «δεν έχει χαρτιά», για να αποδεχθεί το αμερικανικό σχέδιο τερματισμού του πολέμου, που εν πολλοίς επιβραβεύει τη Ρωσία για την εισβολή του 2022 και τον υπερδεκαετή πόλεμο που διεξάγει κατά του γείτονα και αδελφού έθνους της. Παράλληλα, όμως, έδειξε έτοιμος να κάνει πίσω στον εμπορικό πόλεμο που κήρυξε εναντίον της Κίνας, βλέποντας ότι δεν έχει τη μόχλευση για να επιβληθεί στο Πεκίνο και πως η αναταραχή που έχει πυροδοτήσει απειλεί ευθέως με ύφεση την αμερικανική οικονομία.
→ Οπως πάντα, μπορείτε να με βρείτε στο [email protected] και στο Bluesky, στο @yanpal.bsky.social.
ΑΠΟΚΛΙΜΑΚΩΣΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ. Οι αγορές ανάσαναν την Τρίτη, όταν ο Τραμπ δήλωσε ότι δεν έχει πρόθεση να αποπέμψει τον διοικητή της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας, Τζέι Πάουελ. Οι δηλώσεις του Τραμπ ήρθαν μετά από ημέρες επιθετικής κριτικής κατά του Πάουελ, τον οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος κατηγορεί ότι αρνείται να μειώσει τα επιτόκια για να τον πλήξει πολιτικά τον (στην πραγματικότητα, αρνείται να τα μειώσει γιατί η δασμολογική μανία του Τραμπ έχει αναζωπυρώσει τις πληθωριστικές πιέσεις που με μεγάλο κόπο είχαν τεθεί υπό έλεγχο πριν από τις 20 Ιανουαρίου). Τα σχόλια κατά του διοικητή της Fed οδήγησαν σε νέα νευρική κρίση των επενδυτών τη Δευτέρα, προκαλώντας κύμα πωλήσεων τόσο μετοχών όσο και ομολόγων του Αμερικανικού Δημοσίου.
Στην ίδια συνομιλία με δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο την Τρίτη, ο Τραμπ σηματοδότησε ότι θα υπάρξει συμφωνία με την Κίνα σε ένα επίπεδο δασμών σημαντικά χαμηλότερο από το αστρονομικά υψηλό που ισχύει σήμερα. Για τη στροφή αυτή, ακόμα μία υπαναχώρηση, είχε προϊδεάσει ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ την προηγούμενη ημέρα, με δηλώσεις του σε κλειστή συνάντηση με επενδυτές που μυστηριωδώς διέρρευσαν μετά από viral headline στη Wall Street Journal, που ανέφερε ότι το αμερικανικό χρηματιστήριο οδεύει προς τον χειρότερο Απρίλιο από τo 1932.
Χθες, η ίδια εφημερίδα αποκάλυψε ότι ο Λευκός Οίκος εξετάζει το ενδεχόμενο σημαντικής μείωσης των δασμών στα κινεζικά προϊόντα, από 145% σε ένα επίπεδο μεταξύ 50-65%. Μία εναλλακτική εκδοχή, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, είναι δασμοί 35% σε προϊόντα που κρίνεται ότι δεν επηρεάζουν την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, και 100% σε πιο ζωτικής σημασίας προϊόντα. Σημειώνεται επίσης ότι η αμερικανική πλευρά θα επιδιώξει ανταλλάγματα για τις παραχωρήσεις αυτές.
Μέλη του επιτελείου του, αλλά και οι επικεφαλής μεγάλων αμερικανικών πολυεθνικών, είχαν προειδοποιήσει τον Τραμπ για τις συνέπειες του de facto αμοιβαίου εμπορικού εμπάργκο με την Κίνα και των απειλών του κατά του Πάουελ, μιλώντας για χρηματοπιστωτικό χάος και άδεια ράφια. Το περιβάλλον του ανησυχούσε επίσης για το ενδεχόμενο μίας παρατεταμένης νομικής διαμάχης μεταξύ της κυβέρνησης και του Πάουελ, καθώς το καταστατικό της Fed επιτρέπει την αποπομπή του διοικητή της μόνο σε περιπτώσεις παράβασης καθήκοντος ή άλλων βαριών παραπτωμάτων. (Ο ίδιος ο Πάουελ, ερωτηθείς σε συνέντευξη Τύπου πριν από την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, είπε ότι δεν θα δεχόταν να παραιτηθεί αν του το ζητούσε και πως «ο νόμος δεν επιτρέπει» στον πρόεδρο να τον αποπέμψει.)
Ηδη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έκοψε 0,5 ποσοστιαίες μονάδες από τη μεγέθυνση της παγκόσμιας οικονομίας το 2025 εξαιτίας της αβεβαιότητας που έχει προκαλέσει η νέα αμερικανική κυβέρνηση, ενώ η πρόβλεψη για την αύξηση του αμερικανικού ΑΕΠ μειώθηκε κατά 1/3, από 2,7% σε 1,8%.
ΠΙΕΣΗ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ / Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΓΟΥΙΤΚΟΦ. Στο γεωπολιτικό μέτωπο, η πιο σημαντική εξέλιξη της τελευταίας εβδομάδας ήταν η επιτάχυνση στις διαπραγματεύσεις για το Ουκρανικό, με την κυβέρνηση Τραμπ να επιδιώκει πλέον ταυτόχρονα την επίτευξη εκεχειρίας, την υπογραφή συμφωνίας ειρήνης και την ανασύνταξη των σχέσεων ΗΠΑ – Ρωσίας. Η Ουάσιγκτον στις 17 Απριλίου παρουσίασε στην Ουκρανία ένα σχέδιο επτά σημείων για τον τερματισμό του πολέμου, με τον υπουργό Μάρκο Ρούμπιο να θέτει προθεσμία λίγων ημερών για την ανταπόκριση των δύο μερών, ειδάλλως η ενεργή αμερικανική εμπλοκή στο ζήτημα θα έφτανε στο τέλος της. Η πρόταση συζητήθηκε χθες στο Λονδίνο μεταξύ αξιωματούχων των ΗΠΑ, της Ουκρανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Η απουσία ωστόσο του Στιβ Γουίτκοφ και του Ρούμπιο, που ακύρωσαν την τελευταία στιγμή, ήταν ενδεικτική της απόστασης που μένει να διανυθεί για μία ενδεχόμενη συμφωνία.
Βασικά σημεία του σχεδίου, όπως η επίσημη αναγνώριση της Κριμαίας από τις ΗΠΑ, είχαν ήδη απορριφθεί από την ουκρανική πλευρά, με τον Βολόντιμιρ Ζελένσκι να θυμίζει χθες την αμερικανική «Διακήρυξη της Κριμαίας» το 2018 (επί πρώτης προεδρίας Τραμπ), βάσει της οποίας οι ΗΠΑ ποτέ δεν θα αναγνώριζαν την παράνομη προσάρτηση της περιοχής από τη Μόσχα. Η στάση του Ζελένσκι προκάλεσε ένα ακόμα ξέσπασμα του Τραμπ εναντίον του. Ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε για «εμπρηστικές δηλώσεις» του Ουκρανού ομολόγου του, ανέφερε ότι η αμερικανική πρόταση δεν προϋποθέτει αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας επί της Κριμαίας και από το Κίεβο και προειδοποιώντας τον Ζελένσκι ότι, αν δεν επιλέξει την ειρήνη τώρα, θα χάσει ολόκληρη τη χώρα του σε τρία χρόνια.
Η αμερικανική πρόταση περιλαμβάνει επίσης την de facto αναγνώριση των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία στις τέσσερις ουκρανικές επαρχίες που διεκδικεί (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσόν, Ζαπορίζια), τη δέσμευση για μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και την άρση των δυτικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Μόσχα από το 2014 έως σήμερα. Η Ρωσία, από την πλευρά της, θα αποσυρθεί από μέρος του Χαρκόβου και ορισμένα άλλα σημεία, ενώ η Ουκρανία θα μπορεί να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Γίνεται επίσης αναφορά σε μία «στιβαρή εγγύηση ασφαλείας» για την υπό εισβολή χώρα, χωρίς όμως λεπτομέρειες για τη φύση της ειρηνευτικής δύναμης και την όποια συνδρομή των ΗΠΑ σε αυτήν.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, καλωσόρισε ειδικά τον αποκλεισμό της Ουκρανίας από το ΝΑΤΟ, αλλά απέφυγε να δεσμευτεί για μια ταχεία υπογραφή συμφωνίας ειρήνης. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν τη Δεύτερα είπε ότι η κυβέρνησή του είναι «θετικά διακείμενη» προς την ειρήνη, αλλά ότι πρέπει και το Κίεβο να δείξει την ίδια διάθεση. Η ανακωχή που ανακήρυξε για το Σαββατοκύριακο του Πάσχα δεν οδήγησε σε αναστολή των εχθροπραξιών επί του πεδίου. Χθες, η Ρωσία εξαπέλυσε την πιο φονική πυραυλική επίθεση των τελευταίων μηνών κατά της ουκρανικής πρωτεύουσας.
MELTDOWN ΣΤΟ ΠΕΝΤΑΓΩΝΟ. Κι όμως, ο Πιτ Χέγκσεθ είναι ακόμα υπουργός Αμυνας. Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, μία σειρά από εξελίξεις έχουν αναδείξει εκ νέου αυτό που οι πάντες γνώριζαν εξαρχής: ότι είναι παντελώς ακατάλληλος για τη θέση. Από τη μία, ήταν η αποκάλυψη ότι είχε δημιουργήσει δεύτερο chat στο Signal, αυτή τη φορά στο προσωπικό του κινητό, στο οποίο αναρτούσε εμπιστευτικές στρατιωτικές πληροφορίες για να τις βλέπουν η γυναίκα του, ο αδελφός του και ο δικηγόρος του. Το NBC μετέδωσε ότι κάποιες από τις πληροφορίες που ο Χέγκσεθ συμπεριέλαβε είχαν αντιγραφεί από μήνυμα που είχε λάβει λίγα λεπτά νωρίτερα μέσω ασφαλούς δικτύου από τον στρατηγό Κουρίλα, επικεφαλής του US Central Command, σχετικά με το χτύπημα στους Χούθι!
Το Signal-gate 2.0 ακολούθησε σειρά παραιτήσεων στενών συνεργατών του Χέγκσεθ και αποκαλύψεων για εσωτερικές έριδες στο άμεσο περιβάλλον του. Σύμφωνα με τον πρώην εκπρόσωπο Τύπου του Πενταγώνου, που επίσης παραιτήθηκε, το υπουργείο βρίσκεται σε κατάσταση «απόλυτου χάους». «Η δυσλειτουργία είναι τώρα ένας σημαντικός περισπασμός για τον πρόεδρο – ο οποίος αξίζει καλύτερα από την ανώτερη ηγεσία του [Πενταγώνου]», έγραψε ο Τζον Ούλιοτ σε άρθρο-κόλαφο για τον Χέγκσεθ.
Ο ίδιος ο Χέγκσεθ, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξη στο Fox News στην οποία ο παρουσιαστής στην εισαγωγή του τον ανέφερε εκ παραδρομής ως «πρώην υπουργό», επέμεινε ότι οι συνομιλίες στο Signal δεν περιείχαν τίποτα μεμπτό και πως οι παραιτήσεις και οι αποπομπές ήταν προϊόν ερευνών για διαρροές.
Ο Τραμπ, προς το παρόν, τον στηρίζει, λέγοντας τη Δευτέρα ότι «κάνει εξαιρετική δουλειά». Το NPR μετέδωσε ότι ήδη ψάχνουν τον αντικατάστασή του – ρεπορτάζ που ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε «fake news».
Turmoil engulfs Pentagon as fresh Signal allegations hit Hegseth https://t.co/q8Iw7kigve
— Axios (@axios) April 21, 2025
ΑΜΠΡΕΓΟ – ΓΚΑΡΘΙΑ, ΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ. Εν τω μεταξύ, η υπόθεση του Κιλμάρ Αμπρέγο-Γκαρθία συνεχίζει να πυροδοτεί τη σύγκρουση του Λευκού Οίκου με τη δικαστική εξουσία και να προκαλεί τις αντιδράσεις των –κάποιων τουλάχιστον– Δημοκρατικών στο Κογκρέσο. Η κυβέρνηση επιμένει ότι δεν έχει την εξουσία να επιστρέψει τον Αμπρέγο-Γκαρσία – τον μετανάστη από το Ελ Σαλβαδόρ τον οποίο έστειλε κατά λάθος στη φυλακή υψίστης ασφαλείας της χώρας του τον περασμένο μήνα. Αντίστοιχα αναρμόδιος για την επιστροφή δηλώνει και ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε. Οι άνθρωποι του Τραμπ επιμένουν επίσης, χωρίς να έχουν επιδείξει κανένα σχετικό πειστήριο, ότι πρόκειται για επικίνδυνο συμμορίτη (ο Αμπρέγο-Γκαρθία έχει καθαρό ποινικό μητρώο).
Η υπόθεση έχει αναδείξει την απουσία ενιαίας στρατηγικής των Δημοκρατικών απέναντι στον Τραμπ. Ο Κρις Βαν Χόλεν, γερουσιαστής του Μέριλαντ, όπου διέμενε νόμιμα ο Αμπρέγο-Γκαρθία, επισκέφθηκε το Ελ Σαλβαδόρ, κατάφερε να δει τον άτυχο άνδρα και, σε σειρά εμφανίσεων στα ΜΜΕ, υπογράμμισε την κρισιμότητα να μπλοκαριστεί η πολιτική των fast-track απελάσεων. Στα χνάρια του ακολούθησαν την Κυριακή τέσσερις βουλευτές των Δημοκρατικών.
Η Εθνική Επιτροπή των Ρεπουμπλικανών του Κογκρέσου (NRCC) προσφέρθηκε να χρηματοδοτήσει τa ταξίδια των Δημοκρατικών, θεωρώντας ότι το ζήτημα ευνοεί πολιτικά το κυβερνών κόμμα. Την άποψη αυτή μοιάζουν να συμμερίζονται κορυφαία στελέχη των Δημοκρατικών, όπως ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, που θεωρούν ότι είναι «περισπασμός» η ενασχόληση με τα θεμελιώδη δικαιώματα που εγγυάται το αμερικανικό Σύνταγμα και πως η αντιπολίτευση θα πρέπει να ασχολείται μόνο με την –ομολογουμένως ολέθρια– οικονομική πολιτική του Τραμπ.
Τα νεότερα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, πάντως, δείχνουν ότι –εκτός από ανήθικη– η στάση αυτή δεν είναι καν πολιτικά επωφελής: η δημοτικότητα της πολιτικής των απελάσεων του Τραμπ φθίνει – και οι πολίτες είναι κάθε άλλο παρά αδιάφοροι για την παράκαμψη του due process και τη μη συμμόρφωση με δικαστικές αποφάσεις.
❗Στη δέσμευση ότι θα περνάει λιγότερο χρόνο στην Ουάσιγκτον προέβη την Τρίτη ο Ιλον Μασκ, σε τηλεδιάσκεψη με αναλυτές της Wall Street, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της Tesla για το πρώτο τρίμηνο της χρόνιας. Τα κέρδη της εμβληματικής αυτοκινητοβιομηχανίας ήταν μειωμένα κατά 71% έναντι της ίδιας περιόδου του 2024, αντανακλώντας την αποξένωση πολλών επίδοξων αγοραστών με την πολιτική μεταμόρφωση του Μασκ στον πιο προβεβλημένο sidekick του Τραμπ, αλλά και τον εντεινόμενο ανταγωνισμό από την Κίνα.
❗Ο Μασκ είπε στην τηλεδιάσκεψη ότι προτίθεται να περνάει «μία με δύο ημέρες την εβδομάδα» στην πρωτεύουσα, πιθανότατα για το υπόλοιπο της προεδρίας του Τραμπ. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και στο ζήτημα των δασμών, λέγοντας ότι δεν κατάφερε να αποτρέψει τον Τραμπ από την επιβολή τους στα αυτοκίνητα. «Θα συνεχίσω να υποστηρίζω χαμηλότερους δασμούς και όχι υψηλότερους δασμούς, αλλά αυτό είναι το μόνο που μπορώ να κάνω», είπε.
❗Ισως ο χρόνος μακριά από την Ουάσιγκτον να κάνει καλό στην ψυχική υγεία του κυκλοθυμικού μεγιστάνα. Την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με το Axios, ενεπλάκη σε άγριο καβγά στον Λευκό Οίκο με τον Σκοτ Μπέσεντ με θέμα το ποιος θα ηγηθεί της ομοσπονδιακής φορολογικής υπηρεσίας (IRS). Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, οι δύο άνδρες ούρλιαζαν ο ένας στον άλλο από πολύ κοντινή απόσταση (και πολύ κοντά στο Οβάλ Γραφείο).
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ
ΣΤΟ PAX TRUMPIANA.
«Ο Τραμπ θέλει να κάνει συμφωνίες με τη Ρωσία και την Κίνα – και οι υπόλοιποι θα πρέπει απλώς να αντιμετωπίσουν τις παράπλευρες συνέπειες. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν μου προκαλεί έκπληξη, δυστυχώς, ότι όλες οι δηλώσεις και οι ενέργειες του ιδίου και των στελεχών και υπουργών του ευνοούν με σαφή τρόπο τη Ρωσία και επιδεικνύουν αδιαφορία για το τι συνεπάγονται για την Ουκρανία και την υπόλοιπη Ευρώπη. Ουσιαστικά, δίνουν το πράσινο φως στη Ρωσία να παραβιάζει την κυριαρχία των γειτονικών της χωρών».
— ΜΑΡΑ ΡΑΝΤΜΑΝ, διακεκριμένη καθηγήτρια στην έδρα James R. Schlesinger του Miller Center (πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια), πρώην σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα σε θέματα εθνικής ασφάλειας
Μετά τη γενναία στάση του Harvard, για την οποία γράψαμε στο newsletter της περασμένης εβδομάδας, η συλλογική αντίδραση των αμερικανικών πανεπιστημίων στο Blitzkrieg της κυβέρνησης Τραμπ αποκτά σάρκα και οστά. Την Τρίτη, ο Αμερικανικός Σύνδεσμος Κολεγίων και Πανεπιστημίων (AAC&U) εξέδωσε δημόσια δήλωση που ξεκινούσε με τη φράση: «Ως ηγέτες των κολεγίων, των πανεπιστημίων και των ακαδημαϊκών εταιρειών της Αμερικής, μιλάμε με μία φωνή ενάντια στην άνευ προηγουμένου υπέρβαση των ορίων της κρατικής ρύθμισης και στην πολιτική παρέμβαση που θέτει τώρα σε κίνδυνο την αμερικανική τριτοβάθμια εκπαίδευση». Εως χθες το βράδυ 320 ιδρύματα είχαν υπογράψει τη δήλωση.
Παράλληλα, το Harvard τη Δευτέρα κατέθεσε μήνυση κατά της κυβέρνησης Τραμπ για παραβίαση των συνταγματικών του δικαιωμάτων με το πάγωμα δισ. δολαρίων ομοσπονδιακών κονδυλίων προς το πανεπιστήμιο και με την ευθεία απειλή κατά της ακαδημαϊκής του ανεξαρτησίας. «Οι συνέπειες της παρέμβασης της κυβέρνησης θα είναι σοβαρές και μακροχρόνιες», έγραψε σχετικά με τη μήνυση ο πρόεδρος του ιδρύματος, Αλαν Γκάρμπερ, τονίζοντας την απειλή των περικοπών, ειδικά για την ιατρική έρευνα σε κρίσιμα πεδία όπως ο παιδικός καρκίνος και οι επιδημίες μολυσματικών ασθενειών.
86% Τόσες είναι οι πιθανότητες νίκης που δίνει στον Μαρκ Κάρνεϊ και στο Φιλελεύθερο Κόμμα το εκλογικό μοντέλο του Economist εν όψει των καναδικών εκλογών της προσεχούς Κυριακής. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη, θα αποτελεί το πιο τρανταχτό παράδειγμα του Trump Effect στην πολιτική σκηνή άλλων χωρών – και δεν είναι ο αντίκτυπος που θα επιθυμούσε ο Αμερικανός πρόεδρος. Υπενθυμίζουμε ότι, όταν ανακοίνωσε την παραίτησή του ο Τζάστιν Τριντό στις 6 Ιανουαρίου, ο συντηρητικός, φιλο-τραμπικός Πιερ Πολιέβρ θεωρείτο το αδιαφιλονίκητο φαβορί για να εκλεγεί πρωθυπουργός (το μοντέλο του Economist τού έδινε πιθανότητες νίκης άνω του 90%). Εκτοτε, η ανάληψη της ηγεσίας των Φιλελευθέρων από τον Κάρνεϊ και η βάναυση συμπεριφορά του Τραμπ απέναντι στον Καναδά άλλαξαν εντελώς τα δεδομένα, με τον πρώην κεντρικό τραπεζίτη να υπόσχεται στιβαρή αντίσταση στην αμερικανική επιθετικότητα και να δρέπει τα οφέλη της αγανάκτησης των Καναδών που αυτή έχει προκαλέσει.
❗Το αποκαλυπτικό αυτό ρεπορτάζ της Wall Street Journal ρίχνει φως (ίσως εκτυφλωτικό) στις αναπαραγωγικές φιλοδοξίες του Ιλον Μασκ
❗Οι New York Times εμβαθύνουν στον πόλεμο των δεξιών Καθολικών στις ΗΠΑ –που εκπροσωπούνται σε μεγάλο αριθμό στο υπουργικό συμβούλιο του Τραμπ– εναντίον του προοδευτισμού του Πάπα Φραγκίσκου
❗Η Αντόνια Χίτσενς φιλοτεχνεί στο New Yorker το πορτρέτο της νέας Ουάσιγκτον, γονυπετούς ενώπιον του αυτοκράτορα Τραμπ
❗Ο Τζέιμς Φάλοουζ δίνει το πλαίσιο και εξηγεί τη σημασία της αφύπνισης των πανεπιστημίων
❗O καθηγητής Φίλιπς Ο’ Μπράιαν αποδομεί, με τη συνήθη του απαισιόδοξη διεισδυτικότητα, την αμερικανική πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία
❗Ο Εζρα Κλάιν συνομιλεί με τον ιστορικό Στίβεν Χαν για το πώς εντάσσεται ο Τραμπ στη μακρά ιστορία του αντι-φιλελευθερισμού στις ΗΠΑ.
