Δεν μπορείς να ακυρώσεις τον Μόρισεϊ

Από την αγάπη στα όρια του μίσους

«Το πρώτο ποπ τραγούδι που θυμάμαι ότι άκουσα και πίστεψα σε αυτό ήταν το “Come and Stay With Me”, της Μάριαν Φέιθφουλ. Ενα τραγούδι γεμάτο μοναξιά και πόνο, που πλημμύρισσε το σπίτι μου σαν το φάντασμα μιας αισιόδοξης μέρας. Κάτι μέσα μου αναγνώρισε τη θλίψη του. Είμαι μόλις εφτά χρονών και ήδη γνωρίζω ότι δεν υπάρχει ένα μέρος στη ζωή στο οποίο να ανήκω».

Το απόσπασμα αυτό ανήκει στο βιβλίο του Μόρισεϊ “Autobiography” και είναι ένα από τα πολλά που μπορείς να βρεις και να διαβάσεις ανακαλύπτοντας ιστορίες από το παρελθόν του γεμάτες τρυφερότητα, αγωνία αλλά και κατανόηση. Διαβάζοντας το βιβλίο του είναι σαν να ανακαλύπτεις σε παλιά ξεχασμένα κουτιά ερωτικά γράμματα και αναμνηστικά από σχέσεις που είχες στην εφηβεία σου.

Το φετινό συναυλιακό καλοκαίρι είναι πολύ φορτωμένο με ονόματα, όμως ελάχιστα από αυτά συζητιούνται με πάθος όσο ο Μόρισεϊ και το live του που έρχεται στις 17 Ιουλίου. Από την αγάπη στα όρια της λατρείας που ίσχυε για δύο δεκαετίες για πολλούς που έζησαν την εφηβεία με τους Smiths, σήμερα μια μερίδα του κοινού έχει φτάσει πια στα όρια του μίσους για τον Μόζ και τον αποκαλεί ρατσιστή και φασίστα.

Από την άλλη ένα μεγάλο κομμάτι του κοινού του προσπαθεί να συμβιβάσει τη μεγάλη αγάπη του για τη μουσική και τα τραγούδια του, να μείνει σε αυτά και να μη δώσει συνέχεια παρασυρόμενο από τις αμφιλεγόμενες και ακραίες απόψεις που για πολλούς εκφράζει τα τελευταία χρόνια. Βέβαια αν κάποιος θυμώνει τόσο πολύ με τον Μόρισεϊ –ως καλλιτέχνη– ώστε να τον αποκαλεί με ακραίες εκφράσεις, ίσως στην πραγματικότητα είναι περισσότερο θυμωμένος με τον εαυτό του. Αλλά αυτή είναι άλλη κουβέντα.

Η αλήθεια είναι ότι ο Μόρισεϊ ως ποπ σταρ ήταν αυτός που συμπυκνώνει τις περισσότερες ιδιότητες από κάθε άλλον τα τελευταία χρόνια. Βασανισμένος και θυμωμένος, συναρπαστικός και σέξι, μίζερος αλλά και ευφυής, καλλιεργημένος αλλά και με εμμονές γνωρίζεις καλά, ακόμη και σήμερα που αναρωτιέσαι αν τον μισείς ή όχι, ότι δεν θα υπάρξει άλλος σαν κι αυτόν. Ξέρω, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να τον μισήσεις και οι περισσότεροι είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμοι στο διαδίκτυο. Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι πολύ καλοί λόγοι για να τα ξεχάσεις όλα αυτά:

Εδωσε φωνή σε όσους δεν είχαν

Ο Μόρισεϊ είναι αυτός που μίλησε στην καρδιά των μοναχικών ανθρώπων όταν το είχαν ανάγκη. Μίλησε σε όλους όσοι ένιωθαν αταίριαστοι και απροσάρμοστοι, και αισθάνονταν ότι δεν ανήκαν πουθενά. Ο,τι βρήκε ο ίδιος στη μουσική –«αν η μουσική δεν είναι καλή, η ζωή δεν έχει σκοπό» έγραφε στην αυτοβιογραφία του–, μια χαραμάδα με φως, έτσι και το επέστρεψε ως δώρο στους επόμενους. Η μελαγχολία έγινε ποιητική και η επιθυμία ευγενής.

Καθαρή λογοτεχνία

Αν ο Μπομπ Ντίλαν έβαλε την ποίηση στο rock n’ roll, κανείς άλλος στην ποπ δεν γράφει όπως ο Μόρισεϊ. Η εργατική καταγωγή του και το ζοφερό περιβάλλον του Μάντσεστερ συνάντησαν την ευφυΐα του Οσκαρ Γουάιλντ και τον ρομαντισμό του Μπάιρον και έφτιαξαν το μοναδικό αυτό χαρμάνι όπου οι στίχοι του κάποιες φορές σου ραγίζουν την καρδιά και κάποιες φορές σε κάνουν να χαμογελάς με νόημα. Υπάρχουν και φορές που αυτά τα δύο τα συναισθήματα τα νιώθεις ταυτόχρονα. Οι στίχοι του είναι η αφορμή και ο λόγος που πάρα πολλοί στην Αγγλία ξεκίνησαν να διαβάζουν ποίηση και ακόμα περισσότεροι να σπουδάζουν αγγλική λογοτεχνία.

Ενας από τους τελευταίους

Ελάχιστοι είναι αυτοί που δικαιούνται στην ποπ μουσική να πουν “I did it my way”. Ενας απ’ αυτούς είναι ο Μόρισεϊ που πεισματικά δεν απολογήθηκε ποτέ για ό,τι κι αν είπε, για ό,τι και αν έκανε. Ποτέ του δεν θέλησε και δεν προσπάθησε να γίνει αρεστός με τον τρόπο που θα άρεσε στους πολλούς. Για την ακρίβεια έχτισε ολόκληρη την καριέρα του αδιαφορώντας για το τι λέει ο καθένας για αυτόν και πλήρωσε και το τίμημα. Σε μια εποχή που όλα φτιάχνονται και όλα διορθώνονται, αυτός προτίμησε να είναι αυθεντικός ακόμα κι αν έκανε λάθος. Και ακόμα και όταν κάνει λάθος, και κάνει πολλές φορές, δεν είναι ποτέ βαρετός.

Στέφανος Ρόκκος and the Bad Seeds

Η σχέση του εικαστικού Στέφανου Ρόκκου με τη μουσική είναι βαθιά και εντελώς προσωπική. Και ξέρω ότι κανονικά αυτή θα έπρεπε να είναι η σχέση μας με την τέχνη και συγκεκριμένα με τη μουσική, όμως το αυτονόητο δεν είναι πάντοτε δεδομένο. Παρακολουθώντας τη δουλειά του τα τελευταία χρόνια καταλαβαίνω ότι αυτό που τον οδηγεί στη μουσική είναι η υπερβατική της διάσταση, αυτή που πολλές φορές λειτουργεί ανακουφιστικά και λυτρωτικά επάνω στους ανθρώπους. Για τον Στέφανο Ρόκκο η μουσική είναι ταυτόχρονα και ένας οδηγός ζωής, μια σύγχρονη αισθηματική αγωγή από αυτές που δίνουν μια άλλη προοπτική στο συνολικό δημιουργικό όραμα. Ηρθα για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του όταν δημιούργησε έναν ολόκληρο εικαστικό κόσμο εμπνεόμενος από το άλμπουμ του Νικ Κέιβ και των Bad Seeds “No More Shall we Part”. Ο ίδιος ο Κέιβ εντυπωσιάστηκε από τη σύλληψη, τη μέθοδο και το αποτέλεσμα. Πρόσφατα ανακοίνωσε την καινούργια του έκθεση με τον τίτλο «50.000.000 τόνοι τοπίων».

Εκανα το «λάθος» και βρέθηκα εκεί στην γκαλερί Ζουμπουλάκη τη βραδιά των εγκαινίων. Και λέω λάθος γιατί ουσιαστικά ήθελα να βρω μια ήσυχη γωνία για να απολαύσω ένα από τα έργα της έκθεσης που λέγεται “Landscape” για το οποίο τη μουσική υπογράφει ο Bad Seed Τζιμ Σκλαβούνος και πιάνο παίζει ο Νικ Κέιβ. Δεν μπόρεσα να το ακούσω με προσοχή και ξαναπήγα μια άλλη μέρα που είχε ησυχία. Το παρακολούθησα με κομμένη την ανάσα. Γίνεται ξεκάθαρο από το πρώτο λεπτό ότι οι τρεις καλλιτέχνες έχουν κατακτήσει ένα επίπεδο επικοινωνίας και συνεννόησης αλλά και αισθητικής εγγύτητας που σπάνια το συναντώ. Αναγνωρίζει κανείς αμέσως, από τον τρόπο που κυλούν η εικόνα, η μουσική και η μελωδία στο πιάνο, ότι υπάρχει μια βαθιά εκτίμηση και αγάπη από τον καθένα ξεχωριστά στους άλλους.

Ο Σκλαβούνος είναι ένας συνθέτης που σε αυτό το έργο ακολουθεί τις συναισθηματικές εναλλαγές των εικόνων του animation. Εκφράζει μελωδικά την ηρεμία και τη γλυκύτητα το ίδιο καλά με την αγωνία. Βγάζει τρυφερότητα και το έργο την αναδίδει. Ο Κέιβ είναι ο ιδανικός πιανίστας για αυτή τη συνεργασία. Οι ανάσες στα πλήκτρα του πιάνου και οι μικρές παύσεις ενισχύουν το αποτέλεσμα και δίνουν ένα πλήρες και μεστό μελωδικό έργο που λειτουργεί και αυτόνομα αλλά και ως σύνολο και αυτόνομο έργο τέχνης. Η χημεία τους όμως είναι σπάνια και μοναδική. Μη χάσετε την ευκαιρία να δείτε την έκθεση μέχρι τις 17 Απριλίου και κυρίως φροντίστε να βρεθείτε εκεί μια μέρα που να έχει ησυχία. Η εικόνα, η μουσική και ο ήχος του πιάνου θα σας ακολουθούν για πολύ καιρό.

Blender Spotify list

Ο Μόρισεϊ μαζί με τους Smiths ηχογράφησε 74 τραγούδια ενώ στην προσωπική του καριέρα τον βρίσκουμε να έχει κυκλοφορήσει 176 τραγούδια επίσημα. Ο Μόρισεϊ πέρα από τα χιτ και τα σινγκλ είναι μια προσωπική υπόθεση, στην οποία ο καθένας βάζει κομμάτια και της προσωπικής του ζωής για να φτιάξει μια λίστα με τα λιγότερο γνωστά εναλλακτικά τραγούδια της προσωπικής του καριέρας. Για μένα τα 10 τραγούδια που ακολουθούν σε αυτήν τη λίστα στο spotify συνθέτουν την εικόνα που θέλω να έχω για αυτόν.