«Ετσι θεραπεύονται οι πολιτισμοί»
«Ο Randy Newman (Φωτο:AP) είναι στα καλύτερά του, όταν η Αμερική είναι στα χειρότερά της» έγραφε, πριν από λίγες εβδομάδες, ένας εύστοχος τίτλος στους New York Times που μιλούσε για τον σπουδαίο αυτό συνθέτη και τραγουδοποιό. Ο Newman γνώρισε επιτυχία μέσα από το σινεμά και ιδιαίτερα τις ταινίες της Disney όμως έχω την αίσθηση ότι η αναγνώριση της αξίας του δεν ήταν αυτή που του έπρεπε. Αναρωτήθηκα διαβάζοντας το άρθρο ποια θα είναι η στάση των καλλιτεχνών τα επόμενα χρόνια σε Δύση και σε Ανατολή μετά και τα εκλογικά αποτέλεσμα σε Αμερική και Ευρώπη που μας έδειξαν ότι οι κοινωνίες δείχνουν με έναν τρόπο έντονο και ξεκάθαρο ότι θέλουν να γυρίσουν πίσω. Πίσω σε μέρες πιο σίγουρες, λιγότερο ανασφαλείς και φυσικά πιο συντηρητικές.
Διάβασα πριν από πολλά χρόνια μία συνέντευξη του νομπελίστα Μεξικανού συγγραφέα και ποιητή, Οτάβιο Παζ (Φωτο:AP), ο οποίος έλεγε ότι οι άνθρωποι στη Δύση αντιλαμβάνονται την έννοια της εξέλιξης, της προόδου και τελικά της ίδιας της κοινωνίας γραμμικά και μονοδιάστατα. Για τον ίδιο, η πορεία της ανθρωπότητας είναι γραμμική αλλά ταυτόχρονα είναι και κυκλική. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνίες γυρίζουν προς τα πίσω, κάποιες φορές κάνουν σημειωτόν και κάποιες άλλες σταματούν τελείως να κινούνται. Αν βλέπεις τη ζωή και την εξέλιξη της κοινωνίας έτσι, τότε είναι πολύ εύκολο να εξηγήσεις αυτά που συμβαίνουν. Είναι προφανές ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε ή οδεύουμε προς την κάτω πλευρά του κύκλου. Για μένα αυτή η ερμηνεία του είναι ένας οδηγός ζωής.
Αν όμως πάρουμε για παράδειγμα τις πρόσφατες αμερικάνικες εκλογές οι καλλιτέχνες που υποστήριξαν με μεγάλη θέρμη τόσο τους δημοκρατικούς όσο και την Κάμαλα Χάρις και εναντιώθηκαν στον Ντόναλντ Τράμπ δεν κατάφεραν να σταματήσουν ή ακόμη και να αντιστρέψουν το κυρίαρχο ρεύμα της κοινωνίας το οποίο έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα. Φαντάζομαι το ίδιο συνέβη και σε άλλες κοινωνίες όπως η ιταλική, η γερμανική και η γαλλική πρόσφατα, όπου οι καλλιτέχνες, φύσει προοδευτικοί, υποστήριξαν τις πιο πολιτικές δυνάμεις που φαντάζονται την πρόοδο αλλιώς. Είναι όμως φανερό ότι και εδώ δεν κατάφεραν να επηρεάσουν σε τέτοιο βαθμό τις πλειοψηφίες στην κοινωνία. Αν λοιπόν, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, ισχύει ότι οι καλλιτέχνες είναι στα καλύτερά τους όταν οι χώρες τους είναι στα χειρότερά τους, μένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι τα επόμενα χρόνια στη συντηρητικοποίησή μεγάλου τμήματος της κοινωνίας.
«Οταν ο κόσμος καταρρέει σε πολέμους, ανθρώπινες ή και φυσικές καταστροφές, αυτή ακριβώς είναι η ώρα που οι καλλιτέχνες πιάνουν δουλειά» έγραψε η Τόνι Μόρισον (Φωτο:AP) σε ένα ηλεκτρισμένο δοκίμιο με τίτλο «Ο ρόλος του καλλιτέχνη σε δύσκολους καιρούς». Και συνέχιζε στο ίδιο κείμενο: «Δεν υπάρχει χρόνος για απελπισία, δεν υπάρχει χώρος για αυτολύπηση, δεν υπάρχει ανάγκη για σιωπή, δεν υπάρχει χώρος για φόβο. Ετσι θεραπεύονται οι πολιτισμοί». Εχει ενδιαφέρον λοιπόν να δούμε τι έργα θα παραχθούν τα επόμενα χρόνια. Θα είναι έργα που είτε κατανοούν τις αλλαγές που έχουν συμβεί στην κοινωνία ή θα εναντιωθούν σε αυτές. Και αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον σήμερα γιατί υπάρχει και κάτι που δεν έχει υπάρξει ποτέ μέχρι σήμερα: το εργαλείο των social media στη διάθεση καθενός!
Εκλεκτικές συγγένειες… με 150 χρόνια διαφορά
ΔΙΑΒΑΖΩ: ένα βιβλίο που διαβάζεται γρήγορα και απολαυστικά.
Ο λόγος για το πιο πρόσφατο βιβλίο που κυκλοφόρησε ο αγαπημένος συγγραφέας της γενιάς των μπούμερ και λάτρης της ποπ κουλτούρας, ο μοναδικός Νικ Χόρνμπι. Το βιβλίο με τίτλο «Ντίκενς & Prince: Βίοι παράλληλοι» είναι μια προσωπική και εν πολλοίς, στα πρώτα στάδια της εντύπωσης, αυθαίρετη μάτια του συγγραφέα επάνω σε δύο κορυφαίους δημιουργούς στην ιστορία. Δύο καλλιτέχνες που όχι μόνο έζησαν ο ένας από τον άλλον με 150 χρόνια διαφορά, αλλά η τέχνη τους, το μέσο με το οποίο εκφράστηκαν, ήταν τελείως μα τελείως διαφορετικά.
Αν λοιπόν σε πρώτη ανάγνωση σας φαίνεται αυθαίρετο όλο αυτό, πιθανόν και να είναι. Ομως στις περίπου 200 μικρού σχήματος σελίδες τις οποίες έχει μεταφράσει με πολύ μεγάλη χάρη και γνώση η Χίλντα Παπαδημητρίου, οι εκλεκτικές συγγένειες ξεδιπλώνονται η μία μετά την άλλη. Και οι δύο μεγάλωσαν μέσα σε πολύ μεγάλη φτώχεια. Και τους δύο τους εγκατέλειψαν οι οικογένειές τους ενώ γνώρισαν την επιτυχία από πολύ νεαρή ηλικία. Οταν έγραφαν ήταν χείμαρροι δημιουργίας και δεν τους σταματούσε τίποτα. Ο Χόρνμπι παίρνει αφορμή την επανακυκλοφορία μιας ειδικής έκδοσης ενός από τα σπουδαιότερα άλμπουμ του Πρινς, του περίφημου “Sign of the times”. Στις επανακυκλοφορίες συνήθως οι δισκογραφικές εταιρείες βάζουν και κάποιο ακυκλοφόρητο υλικό για να το κάνουν πιο ελκυστικό καταναλωτικά.
Στην αναθεωρημένη και συλλεκτική έκδοση του “Sign of the Times” ο Χόρνμπι λέει ότι έχουν προστεθεί 64 (!!) επιπλέον τραγούδια που είναι τέσσερις φορές περισσότερα από όσα περιείχε το αρχικό άλμπουμ
Στην αναθεωρημένη και συλλεκτική έκδοση του “Sign of the Times” ο Χόρνμπι λέει ότι έχουν προστεθεί 64 (!!) επιπλέον τραγούδια που είναι τέσσερις φορές περισσότερα από όσα περιείχε το αρχικό άλμπουμ, τρία περισσότερα από όσα έγραψε και ηχογράφησε στο σύνολο της καριέρας του ο Τζίμι Χέντριξ και δύο περισσότερα από όσα ηχογράφησαν οι Eagles ολόκληρο τον 20ό αιώνα! Οποια λέξη και να πεις εδώ χάνεται η σημασία της. Το ίδιο όμως συνέβη και στον Τσαρλς Ντίκενς, αφού όπως ισχυρίζεται ο Χόρνμπι ήταν ικανός να γράφει παράλληλα δύο βιβλία και να παρακολουθεί την εξέλιξη των χαρακτήρων τους ταυτόχρονα. Οπως γράφει ο Χόρνμπι στην εισαγωγή, πρόκειται για «δύο καλλιτέχνες που τους θεωρώ δικούς μου ανθρώπους και που όλα αυτά τα χρόνια που γράφω βιβλία με έχουν διαμορφώσει ως συγγραφέα και μου έχουν δώσει έμπνευση». Οι φωτογραφίες τους κοσμούν το γραφείο του και λειτουργούν προτρεπτικά ώστε να «δουλέψει σκληρότερα, να σκεφτεί πιο μεγάλες ιδέες, να γίνει καλύτερος». Πρόκειται για ένα υπέροχο δοκίμιο, φόρο τιμής στη δημιουργικότητα.
«Στο τέλος ο χρόνος μας ξεγελάει όλους»
ΑΚΟΥΩ: ένα από τα καλύτερα άλμπουμ αυτής της χρονιάς, το “Mahashmashana” (προφέρεται Μαχάς Μασάνα) που στα σανσκριτικά μεταφράζεται ως το μέρος όπου πηγαίνουμε όλοι, σε ένα μεγάλο χώρο αποτέφρωσης!
Θέλοντας να το διασκεδάσει λίγο και ο ίδιος, λέει ότι η λέξη αυτή έχει πολλά σανανά και πολλά χαχαχα, λέξεις που έχουν αξία στα παλιά τραγούδια των φίφτις και των σίξτις. Για να γίνουν ακόμα πιο ξεκάθαρες οι προθέσεις του, ένας τίτλος από τα τραγούδια του άλμπουμ λέει: «Υποθέτω ότι στο τέλος ο χρόνος μας ξεγελάει όλους!» Απολαυστικό και απαιτητικό άλμπουμ, με 2-3 συνθέσεις του να ξεπερνούν τα 8 λεπτά σε διάρκεια. Μοιάζει να βρίσκεται στο απόγειο συνθετικά, αλλά και ό,τι πιο ασυνήθιστο ως διάθεση, και ως φιλοσοφικό κόνσεπτ έχω ακούσει μες στη χρονιά. Ο Φάδερ Τζον Μίστι (κατά κόσμο Τζος Τίλμαν) είναι μια κατηγορία από μόνος του. Και κάποιες φορές αυτό έχει επιπτώσεις και θετικές αλλά και αρνητικές.
Blender Spotify List
Παρότι μπαίνουμε σε γιορτινό και χριστουγεννιάτικο κλίμα, πολλοί καλλιτέχνες κυκλοφορούν καινούργιες και ενδιαφέρουσες δουλειές που δεν έχουν να κάνουν με το πνεύμα των ημερών. Ο Λουντοβίκο Εϊνάουντι εμπνέεται από την αρχαία σημασία της λέξης πάθος και γράφει ένα τραγούδι με αυτό τον τίτλο, “Pathos”, που θα αγαπηθεί πολύ από το κοινό του. Η Πι Τζέι Χάρβει διασκευάζει “Love Will Tear us apart” των Joy Division για τις ανάγκες του δεύτερου κύκλου της σειράς Bad Sisters. Στον πρώτο κύκλο είχε διασκευάσει Λέοναρντ Κοέν και το “Who By fire”. Λέγεται Τζίτζι Πέρεζ και το τραγούδι της με τίτλο “Sailor Song” θα «σκάσει» δικαίως το επόμενο διάστημα. Ο Φάδερ Τζον Μίστι τραγουδάει στο κλείσιμο του καινούργιου του άλμπουμ για το τέλος του καλοκαιριού, “Summer’s Gone”. Και ο Φέμι Κούτι βαδίζει στα χνάρια του πατέρα του Φέλα με το πολιτικό “Politics Don Expose Them”.
