Στριμωγμένη στα σκοινιά, η FIFA βρήκε μια μάλλον απρόσμενη ασπίδα για τα απανωτά χτυπήματα που δέχεται πανταχόθεν, όχι μόνο γι’ αυτή καθαυτήν την ιδέα της να επιβαρύνει το καλεντάρι 32 ομάδων απ’ όλα τα μέρη του κόσμου με μια αχρείαστη διοργάνωση που κατά πώς φαίνεται ελάχιστους συγκινεί, αλλά και από την απόφασή της να διεξαχθεί αυτή η διοργάνωση στις ΗΠΑ, μια χώρα που αυτή την εποχή μοιάζει εντελώς αφιλόξενη για παίκτες και φιλάθλους.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων διεξάγεται σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες λόγων των υψηλών θερμοκρασιών και της μεγάλης υγρασίας που ταλαιπωρούν τους πάντες, κάνοντας τη ζωή των ποδοσφαιριστών πολύ πιο δύσκολη απ’ όσο όλοι φαντάστηκαν εξαρχής όταν έμαθαν τα μεγαλόπνοα σχέδια της μεγαλύτερης ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας του κόσμου.
Τα πρώτα παράπονα έχουν εξελιχθεί πλέον σε μια θύελλα αντιδράσεων, με παίκτες και προπονητές να καυτηριάζουν σε κάθε ευκαιρία την απόφαση να διεξαχθεί μια κολοσσιαία διοργάνωση κάτω από σχεδόν απάνθρωπες συνθήκες, ειδικά όταν έχουν μπροστά τους μια αντίστοιχη εικόνα από το επόμενο καλοκαίρι. Το Παγκόσμιο Κύπελλο (σε επίπεδο εθνικών ομάδων) του 2026 θα διεξαχθεί σε Μεξικό, ΗΠΑ και Καναδά, όπου ειδικά στις δύο πρώτες χώρες οι συνθήκες θα είναι παρόμοιες και το ίδιο επώδυνες για αθλητές και ταξιδιώτες – φιλάθλους.
«Αν κάποιος σαν εμένα, που είμαι σχεδόν 36 ετών μπορεί να τρέξει επί 90 λεπτά, τότε όλοι οι άλλοι θα πρέπει να μπορούν να το κάνουν. Δεν υπάρχει καμία πιθανή δικαιολογία», ήταν η απάντηση του Τόμας Μίλερ στα παράπονα πολλών άλλων συναδέλφων του για τον καύσωνα και την υγρασία που φτάνει έως το κόκκαλο, που σε ένα σημείο λειτουργούν και ως δικαιολογία για τις μάλλον φτωχές παραστάσεις πολλών παικτών και ποδοσφαιριστών στο αναβαθμισμένο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων.
Η FIFA πανηγύρισε γι’ αυτή τη δήλωση του (εν αναμονή… απόστρατου) αρχηγού της Μπάγερν, αλλά είναι τόσο μόνος ο Μίλερ σ’ αυτό το παιχνίδι εντυπώσεων, που τα λόγια του πνίγονται μέσα στις φωνές διαμαρτυρίας όλων των υπολοίπων. Φωνές που γίνονται ακόμα πιο έντονες μετά τις προβλέψεις της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας που μιλάνε για ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας σε αρκετές πόλεις που φιλοξενούν αγώνες του τουρνουά, σε σημείο κάποια παιχνίδια να διεξαχθούν σε συνθήκες καύσωνα, κοντά στους 40 βαθμούς Κελσίου. Μια λύση θα ήταν να γίνονται οι αγώνες βραδινές ώρες στη ζώνη των ΗΠΑ, αλλά αυτό θα ήταν καταστροφικό για την τηλεθέαση ειδικά στην Ευρώπη. Πολλά ματς γίνονται ντάλα μεσημέρι στην Αμερική ακριβώς επειδή με τη διαφορά ώρας, προβάλλονται βραδινές ώρες στα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά κανάλια, με τις πλούσιες διαφημίσεις και τους χορηγούς.
Η κόντρα αυτή πιθανόν να εξελιχθεί σε σφοδρό πόλεμο, καθώς εκτός από τους παίκτες και τους προπονητές, στον χορό των αντιδράσεων έχουν μπει για τα καλά και οι Ευρωπαϊκές Λίγκες, που βλέπουν ότι τα συμφέροντά τους πλήττονται δραματικά από τις κερδοσκοπικές βλέψεις της FIFA. Η σχέση τους με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου είναι τεταμένη εδώ και καιρό, με επίκεντρο τη συγκεκριμένη διοργάνωση και μια σειρά άλλων αποφάσεών της, που πάρθηκαν ουσιαστικά χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των αρχών που διοργανώνουν τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Οι Ευρωπαϊκές Λίγκες νιώθουν καιρό τώρα παραγκωνισμένες και αποκλεισμένες από τη FIFA στις συζητήσεις σχετικά με το διεθνές καλεντάρι και τον τρόπο που επηρεάζουν οι αυξημένες αγωνιστικές υποχρεώσεις των ομάδων τη λειτουργία και τις οικονομικές δομές των εγχώριων πρωταθλημάτων. Είναι μια κόντρα που αποκτά και πολιτικό υπόβαθρο πλέον, καθώς η Ομοσπονδία των Ευρωπαϊκών Λιγκών έχει προσεγγίσει την Ευρωπαϊκή Ενωση και ζητάει τη βοήθειά της για την επιβολή ενός σχεδίου προστασίας του ευρωπαϊκού ποδοσφαιρικού οικοσυστήματος.
Ακόμα και η UEFA που κατά καιρούς έχει βρεθεί στα χαρακώματα με τη FIFA σε μια σειρά θεμάτων που επηρεάζουν τις διοργανώσεις που τελούν υπό την αιγίδα της, δεν βλέπει με καθόλου καλό μάτι διοργανώσεις σαν κι αυτή του Παγκοσμίου Κυπέλλου Συλλόγων. Και είναι λογικό να το αντιμετωπίζει έτσι, γιατί αυτή καταπόνηση των ποδοσφαιριστών στα όρια της εξόντωσης, επηρεάζει αγωνιστικά και κατ’ επέκταση οικονομικά το διαμάντι του στέμματος της, δηλαδή το χρυσοφόρο Champions League. Ολες οι ευρωπαϊκές ομάδες που αγωνίζονται αυτή την εποχή στις ΗΠΑ είναι ομάδες επιπέδου Champions League και στην πλειονότητά τους, από τις πιο εμπορικές της συγκεκριμένης διοργάνωσης. Οι παίκτες τους, διεθνείς και βασικοί στις εθνικές τους ομάδες, οδηγούνται ουσιαστικά με τη διεξαγωγή του διευρυμένου Παγκοσμίου Κυπέλλου Συλλόγων σε μια παρατεταμένη αγωνιστική περίοδο τριετούς διάρκειας, με ένα άκρως απαιτητικό πρόγραμμα και ελάχιστες ανάσες.
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς έπαιξαν πέρυσι με τις εθνικές τους ομάδες στο Euro 2024 και θα παίξουν του χρόνου στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2026. Κι αντί να ξεκουραστούν φέτος, τρέχουν για έναν μήνα στις ΗΠΑ να ταλαιπωρούνται κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες σε μια αμφιλεγόμενη διοργάνωση υπό την αιγίδα της FIFA, με σαφείς «απειλές» για όσους δεν ακολουθήσουν. Η αντανάκλαση αυτής της ταλαιπωρίας θα επηρεάσει σίγουρα τις τοπ ομάδες των κορυφαίων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων και κατ’επέκταση το Champions League, που βρίσκεται αυτή την εποχή σε μια ιδιαίτερη φάση με το νέο format διεξαγωγής του. Εκεί που έγινε ένα βήμα προς τα εμπρός για να τονωθεί με το νέο σύστημα το ενδιαφέρον των φιλάθλων, υπάρχει ορατός κίνδυνος να πάνε όλα δύο βήματα πιο πίσω εάν οι παίκτες υψηλού επιπέδου εμφανιστούν τον χειμώνα «άδειοι» και αποκαμωμένοι.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αντίδραση μετά τη σύμπραξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την ομοσπονδία των Ευρωπαϊκών Λιγκών, θεωρείται όμως δεδομένο ότι αργά ή γρήγορα θα συμβεί κάτι δραστικό για να αποκτήσουν ξανά τον έλεγχο οι κατά τόπους Λίγκες με τις «ευλογίες» της UEFA. Στόχος είναι να επιστρέψουν στο Ευρωπαϊκό Αθλητικό Μοντέλο το οποίο βασίζεται σε μια πυραμιδική δομή. Τα ίδια τα αθλήματα σε ερασιτεχνικό επίπεδο αποτελούν τη βάση αυτής της πυραμίδας, οι επαγγελματικοί σύλλογοι τον κορμό της και οι ομάδες πολύ υψηλού επιπέδου την κορυφή της, με τις ομοσπονδίες να επιβλέπουν και να ρυθμίζουν το σύστημα, έχοντας τον απόλυτο έλεγχο.
Ο πρόεδρος των Ευρωπαϊκών Λιγκών, Κλαούντιους Σέφερ, ο αντιπρόεδρος, Ματιέ Μορέιγ και ο γενικός γραμματέας, Αλμπέρτο Κολόμπο, συναντήθηκαν την περασμένη Παρασκευή με τον Γκλεν Μικάλεφ, Ευρωπαίο επίτροπο για τη Νεολαία, τον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό. Στην ημερήσια διάταξη υπήρχαν θέματα που επικεντρώνονταν στη διακυβέρνηση, την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας και τη σημασία των αξιών που αποτελούν τον πυρήνα του Ευρωπαϊκού Αθλητικού Μοντέλου. Στην ουσία, όμως, και με το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων της FIFA να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, η συνάντηση επικεντρώθηκε στην κοινή καταγγελία που υπέβαλαν οι Ευρωπαϊκές Λίγκες και η Fifpro Europe στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της FIFA, με επίκεντρο τις μονομερείς αποφάσεις της σχετικά με το διεθνές αγωνιστικό καλεντάρι.
Το επιχείρημα της Ευρωπαϊκής Λίγκας είναι ότι «οι κανόνες και η συμπεριφορά της FIFA δεν ανταποκρίνονται σε όσα απαιτούνται από το δίκαιο της Ε.Ε. και βλάπτουν τα οικονομικά συμφέροντα των εθνικών πρωταθλημάτων, καθώς και την υγεία και ασφάλεια των παικτών στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Μ’ αυτό το σκεπτικό, μια νομική προσφυγή ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έγινε απαραίτητη για την προστασία του ευρωπαϊκού ποδοσφαιρικού τομέα, ο οποίος αποτελεί μια παγκόσμια δύναμη πολιτισμού και ψυχαγωγίας». Η FIFA, ενώ είναι θεωρητικά ο παγκόσμιος διοικητικός φορέας, συνιστά απειλή γι’ αυτό το Ευρωπαϊκό μοντέλο με τη διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου Συλλόγων και την άρνησή της να συνεργαστεί με τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα τα οποία παρέχουν τους κορυφαίους συλλόγους και τους παίκτες – αστέρες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των φιλάθλων και με τη λάμψη τους γεμίζουν τα ταμεία.
Τα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα δήλωσαν ότι «επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στην ατζέντα του Επιτρόπου να αναπτύξει μια στρατηγική για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Αθλητικού Μοντέλου, υποστηρίζοντας παράλληλα ένα βιώσιμο αθλητικό και οικονομικό οικοσύστημα που βασίζεται στην αλληλεγγύη, την ακεραιότητα, την αθλητική αξία και την πρόσβαση όλων στους αγώνες. Οι Ευρωπαϊκές Λίγκες προσβλέπουν στη συνέχιση του εποικοδομητικού διαλόγου με τον επίτροπο Μικάλεφ, συνεργαζόμενοι στενά καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του για την προώθηση ενός ισορροπημένου και βιώσιμου μέλλοντος για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο».
Μέχρι στιγμής, η FIFA δεν έχει δείξει διαλλακτικότητα και κάποια διάθεση συνεννόησης. Οι Ευρωπαϊκές Λίγκες την κατηγορούν ευθέως πως πορεύεται χωρίς να τους δίνει την παραμικρή σημασία, επιδιώκοντας την εξουσία, τη δόξα και το χρήμα. Και θεωρούν ότι ακόμα κι αν η Παγκόσμια Ομοσπονδία πορεύεται νόμιμα βασισμένη πάνω στο δικό της καταστατικό, σίγουρα δεν έχει δείξει κανένα σεβασμό ή φροντίδα για το Ευρωπαϊκό Αθλητικό Μοντέλο ή για τους συλλόγους της Ευρώπης και τα πρωταθλήματα που δημιούργησαν την παγκόσμια απήχησή της.
Το κατά πόσον η Ε.Ε. είναι διατεθειμένη να υποστηρίξει τις Ευρωπαϊκές Λίγκες και τη δική της δέσμευση στο Ευρωπαϊκό Αθλητικό Μοντέλο, θα φανεί στην πράξη. Πρόκειται στην ουσία για έναν ακήρυχτο πόλεμο σε ένα παιχνίδι εξουσίας και χρήματος, στον οποίο πιθανότατα κάποιοι μπορεί να μη θελήσουν να εμπλακούν.
Υπάρχει, άλλωστε, σε εξέλιξη και ένα άλλο μέτωπο, εξίσου σημαντικό για την επιβίωση διοργανώσεων που φέρνουν δισεκατομμύρια ευρώ στα ταμεία. Ενώ οι Ευρωπαϊκές Λίγκες είναι σαφείς ότι η FIFA είναι ο εσωτερικός εχθρός, εκφράζουν μεγάλη ανησυχία και για τον εξωτερικό εχθρό, που είναι κυρίως η πειρατεία των ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και η απειλή για την πώληση των δικαιωμάτων μετάδοσης. Είναι κι αυτό ένα πολύ καυτό μέτωπο κι αν δεν το χειριστούν καλά με την πολιτική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κινδυνεύουν να χάσουν εντελώς τον έλεγχο της αγοράς και του παιχνιδιού γενικότερα.
Οι Ευρωπαϊκές Λίγκες χαιρέτησαν τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας αθλητικών και άλλων ζωντανών εκδηλώσεων που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023, γνωρίζοντας καλά ότι η μόνη αποτελεσματική προστασία τους είναι μέσω της νομοθεσίας και νόμων που προστατεύουν με ρητό τρόπο τα δικαιώματά τους. Και για να κερδίσουν σ’ αυτό το ταμπλό, χρειάζονται απαραίτητα τη στήριξη των νομοθετικών μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακόμα κι αν αυτό έρχεται σε κόντρα με την αρχή του αυτοδιοίκητου του ποδοσφαίρου, που δεν ενθαρρύνει με κανέναν τρόπο την εμπλοκή της πολιτικής στα δικά τους χωράφια…
