Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μεταμορφώνει απλώς τον κόσμο γύρω μας, αλλάζει και το ποδόσφαιρο στο υψηλό επίπεδο. Και αν υπάρχει μια εθνική ομάδα που έχει ρίξει το βάρος της σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, αυτή είναι η Αγγλία. Με το βλέμμα στραμμένο στο Παγκόσμιο Κύπελλο του επόμενου καλοκαιριού, το τεχνικό επιτελείο της ομάδας επενδύει όσο ποτέ σε τεχνολογία αιχμής, με στόχο να κάνει τη διαφορά εκεί που μετρά περισσότερο: μέσα στο γήπεδο.
Πίσω από τον Τόμας Τούχελ, δίπλα σε προπονητές και φυσιοθεραπευτές, βρίσκεται ένας ολόκληρος «στρατός» αναλυτών, επιστημόνων δεδομένων και προγραμματιστών. Είναι οι άνθρωποι που μετατρέπουν τόνους πληροφοριών σε ουσιαστικό πλεονέκτημα.
«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να εντοπίσει τάσεις που ίσως να μην είχαμε καν φανταστεί», εξηγεί ο Ρις Λονγκ, επικεφαλής πληροφοριών απόδοσης της αγγλικής ομοσπονδίας από το 2016 και προσθέτει. «Για παράδειγμα όταν θα πάμε στο Παγκόσμιο Κύπελλο θα έχουμε φτιάξει ένα προφίλ για τους παίκτες που εκτελούν τα πέναλτι και στις 47 ομάδες που θα δώσουν το παρών, γνωρίζοντας το πού έχει εκτελέσει κάθε παίκτης κάθε ομάδας κάθε πέναλτι από τότε που ήταν 16 χρονών. Με τη βοήθειά της ΑΙ, η ανάλυση των πέναλτι δεν είναι πλέον μια χρονοβόρα διαδικασία, εκεί που κάποτε χρειάζονταν πέντε μέρες, τώρα απαιτούνται μόλις πέντε ώρες».
Και το αποτέλεσμα; Λίγα λεπτά ουσιαστικής συζήτησης με τον γκολκίπερ, Τζόρνταν Πίκφορντ, μπορούν να κρίνουν πέντε δευτερόλεπτα, ικανά να αλλάξουν έναν νοκ άουτ αγώνα. Τα διαγράμματα στο μπουκάλι του τερματοφύλακα δεν ήταν ποτέ τόσο ακριβή.
Σημαντική βελτίωση
Από τότε που ανέλαβε ο Λονγκ, το ρεκόρ της Αγγλίας στα πέναλτι έχει βελτιωθεί σημαντικά και η χρήση τεχνητής νοημοσύνης από τους αναλυτές βοηθά και στο να μειωθεί η ψυχολογική πίεση στους Αγγλους παίκτες που επιλέγουν πού θα εκτελέσουν. «Αυτό με τα πέναλτι μού άνοιξε πραγματικά τα μάτια», λέει ο αμυντικός Κόνορ Κόουντι, μέλος της εθνικής ομάδας της Αγγλίας στο Euro 2020 και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022. «Είχαμε μια μεγάλη συνάντηση πριν από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, υπήρχε ένα διάγραμμα στον πίνακα που έδειχνε πού είναι πιο πιθανό να σκοράρεις, και μετά σου έδιναν εξατομικευμένες πληροφορίες για το πού πιστεύουν ότι είναι καλύτερα για σένα να σουτάρεις».
Τα γραφήματα βασίζονται τόσο στις τάσεις των αντίπαλων τερματοφυλάκων, όπως αν πέφτουν συχνότερα σε μία πλευρά, όσο και στην ανάλυση του τρόπου με τον οποίο κάθε Αγγλος παίκτης προτιμά να χτυπά την μπάλα. «Το γεγονός ότι σου έλεγαν πού να σουτάρεις σου αφαιρούσε την πίεση, επειδή στην ουσία έλεγαν: “είναι δική μας η ευθύνη”», λέει ο Κόουντι. «Ηταν κάτι που χρειαζόμασταν».
Κρίσιμο για την επιτυχία αυτής της ανάλυσης είναι η διάθεση των παικτών να ασχοληθούν με τα δεδομένα και να κατανοήσουν την πληροφορία που τους δίνεται. «Οι ποδοσφαιριστές είναι πλέον πολύ πιο εξοικειωμένοι με το να ερμηνεύουν τα δικά τους δεδομένα», επισημάνει ο Λονγκ. «Ο όγκος της πληροφορίας που προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε έχει εκτοξευθεί. Πρέπει να φιλτράρεις όλη αυτή την πληροφορία για να κάνεις μια καλή συζήτηση με τον προπονητή και μετά με τον παίκτη».
Το Data Game
Το σύγχρονο ποδοσφαιρικό λογισμικό καταγράφει χιλιάδες μικροκινήσεις κάθε δευτερόλεπτο. Αναγνωρίζει τακτικά μοτίβα live, επιτρέπει προσαρμογές στο ημίχρονο και παράγει γραφικά σε πραγματικό χρόνο.
Η Ισπανία, η Γαλλία και η Αργεντινή παραμένουν φαβορί σε κάθε τουρνουά. Ομως, όσον αφορά την τεχνολογική καινοτομία, η Αγγλία βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή, μαζί με τη Γερμανία και τις ΗΠΑ.
«Η Αγγλία έχει μεγάλους πόρους και έχει επενδύσει πολύ σε αυτό», λέει ο καθηγητής ανάλυσης απόδοσης Αλιστέρ ΜακΡόμπερτ από το Liverpool John Moores University. «Διαθέτουν μηχανικούς δεδομένων, αναλυτές και ειδικούς απόδοσης για όλες τις ομάδες τους, από τις μικρές έως τους άνδρες. Εχουμε συνεργαστεί με έναν από τους αναλυτές της Αγγλίας σχετικά με την οικοδόμηση τακτικής γνώσης. Όταν περάσαμε από τα δεδομένα στο μεγάλο τραπέζι τύπου Subbuteo για να το παρουσιάσουμε, οι παίκτες ενεπλάκησαν πραγματικά στα τακτικά στοιχεία, επειδή γνώριζαν τις δυνατότητες του τερματοφύλακά τους. Και αυτό άλλαξε τον τρόπο που έπαιξαν απέναντι στον αντίπαλο».
Ευεξία στα μέτρα του παίκτη
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν περιορίζεται μόνο στο αγωνιστικό κομμάτι. Αποτελεί πλέον κεντρικό εργαλείο για την παρακολούθηση της καθημερινής ευεξίας των παικτών. Κάθε πρωί, οι διεθνείς συμπληρώνουν μια ψηφιακή φόρμα: Πώς κοιμήθηκες; Πώς νιώθεις; Πονάς κάπου; Είσαι κουρασμένος; Τα δεδομένα αυτά αναλύονται άμεσα και επηρεάζουν τα πάντα: την προπόνηση, το διατροφικό πρόγραμμα, ακόμη και τη διάρκεια των συνεδριών.
«Η λεπτομέρεια είναι απίστευτη», λέει ο Κόουντι. «Αν κάτι δεν πάει καλά, τότε είναι δουλειά του γιατρού, του φυσιοθεραπευτή, του προπονητή ή ενός ειδικού αναλυτή να μιλήσει με τον παίκτη και να διασφαλίσει ότι παίρνουν το καλύτερο από αυτόν. Το να τα κάνεις όλα αυτά γρήγορα κάποτε έπαιρνε μέρες. Τώρα παίρνει ώρες. Στο μέλλον μπορεί να παίρνει λεπτά. Η λεπτομέρεια που αφιερώνουν σε εσένα προσωπικά, αλλά κυρίως στην ομάδα, είναι πραγματικά απίστευτη».
Το μέλλον: ευκαιρία ή απειλή;
Τα λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης κοστίζουν ακριβά, συχνά εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Για μικρότερες ομοσπονδίες, όπως για παράδειγμα της Ισλανδίας, το χάσμα είναι εμφανές. «Νομίζω ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα διευρύνει τη διαφορά», λέει ο αναλυτής της εθνικής Τομ Γκούντολ. «Εμείς έχουμε έναν μόνο μόνιμο αναλυτή και περιορισμένα χρήματα».
Και υπάρχει και ο φόβος ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει ανθρώπους. Ο Ρις Λονγκ είναι ξεκάθαρος: «Δεν είναι μαγική λύση. Δεν θα επιλέξει ενδεκάδα, δεν θα παίξει τον αγώνα. Είναι εργαλείο ενίσχυσης της ανθρώπινης λήψης αποφάσεων, όχι όμως και αντικατάστασης».
Η Αγγλία χτίζει μια νέα ταυτότητα: τεχνολογικά προηγμένη, ευέλικτη, βασισμένη στην ανάλυση και την επιστήμη. Ενα μοντέλο όπου ο άνθρωπος παραμένει στο επίκεντρο, αλλά οπλισμένος πλέον με εργαλεία που πολλαπλασιάζουν τη δύναμή του.
Ετσι η ερώτηση είναι μία: Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να αποδειχθεί το μυστικό όπλο που θα κάνει τους Αγγλους να φτάσουν επιτέλους στο τέλος του δρόμου; Το καλοκαίρι στα γήπεδα των ΗΠΑ, του Μεξικού και του Καναδά θα δοθεί η απάντηση…
