Σε ακόμη μία ριζική αλλαγή στη χρήση του VAR φαίνεται πως προχωρά η FIFA, καθώς όλα δείχνουν ότι στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2026 οι διαιτητές βίντεο θα έχουν τη δυνατότητα να εξετάζουν και την ορθότητα των καταλογισμών κόρνερ.
Η κίνηση αυτή αποτελεί απόκλιση από το ισχύον πρωτόκολλο του VAR, το οποίο σήμερα περιορίζεται σε τέσσερις συγκεκριμένες κατηγορίες (γκολ, πέναλτι, απευθείας κόκκινες κάρτες και περιπτώσεις λανθασμένης ταυτοποίησης παίκτη). Παρά το γεγονός ότι η International Football Association Board (Ifab), το όργανο που καθορίζει τους κανονισμούς του ποδοσφαίρου, απέρριψε πρόσφατα τη σχετική πρόταση, η παγκόσμια ομοσπονδία φαίνεται έτοιμη να δημιουργήσει μια αυτόνομη δοκιμή αποκλειστικά για τη μεγάλη γιορτή του ποδοσφαίρου στο 2026 σε ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικό.
Η αναθεώρηση του πρωτοκόλλου VAR συζητήθηκε στην τελευταία συνεδρίαση της Ifab, όπου υπήρξε συμφωνία μόνο σε ένα σκέλος: ότι το VAR μπορεί πλέον να ελέγχει και τις δεύτερες κίτρινες κάρτες που οδηγούν σε αποβολή, όταν αυτές έχουν αποδειχθεί λανθασμένες. Ωστόσο, το ζήτημα των κόρνερ αντιμετωπίστηκε ως σημείο ρήξης ανάμεσα στα εθνικά πρωταθλήματα και τη FIFA. Ενώ η ομοσπονδία θεωρεί ότι πρόκειται για μια φυσική εξέλιξη της τεχνολογικής βοήθειας, οι λίγκες εκφράζουν έντονη ανησυχία για ακόμη μεγαλύτερες καθυστερήσεις στο παιχνίδι.
Ο Πιερλουίτζι Κολίνα, επικεφαλής της διαιτησίας στη FIFA και μία από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες στον χώρο, στηρίζει την επέκταση του VAR σε αποφάσεις που αφορούν την επαναφορά της μπάλας στο τερέν. Κατά την άποψή του, κάθε λάθος που μπορεί να εντοπιστεί άμεσα από το VAR θα πρέπει, κατά το δυνατόν, να διορθώνεται. Στο ίδιο πλαίσιο έχει αναφερθεί επανειλημμένα σε ιστορικά παραδείγματα λανθασμένων αποφάσεων — ένα από αυτά στον τελικό του Euro 2016, όταν η Πορτογαλία κέρδισε λανθασμένο φάουλ στην παράταση, σε φάση που λίγο έλειψε να κρίνει τίτλο.
Η FIFA θεωρεί ότι η τεχνολογία που έχει στη διάθεσή της στα μεγάλα τουρνουά, αρκεί για να επιτρέψει την ταχύτατη επαλήθευση ακόμη και μικρών λεπτομερειών, όπως το ποιος έκανε την τελευταία επαφή σε μια διεκδίκηση πριν η μπάλα καταλήξει άουτ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ειδική τεχνολογία της μπάλας Adidas που χρησιμοποιήθηκε στο Μουντιάλ του 2022, η οποία καταγράφει κάθε μικρο-επαφή με απόλυτη ακρίβεια, τεχνολογία που δεν χρησιμοποιείται στα εγχώρια πρωταθλήματα.
Με βάση τα σχέδια της FIFA, κάθε κόρνερ στο Μουντιάλ θα πρέπει να εξετάζεται από το VAR αμέσως μετά την απόφαση του διαιτητή. Αν το βίντεο δείξει ότι η μπάλα βγήκε από τελευταίο άγγιγμα αμυντικού ή επιθετικού διαφορετικό από αυτό που έκρινε ο διαιτητής, το σύστημα θα το επιβεβαιώνει πριν γίνει επαναφορά της μπάλας. Μόλις το κόρνερ εκτελεστεί και η φάση αρχίσει να εξελίσσεται, καμία αλλαγή δεν θα μπορεί πλέον να γίνει, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την άμεση αξιολόγηση.
Φόβοι για νέες καθυστερήσεις
Η πρόταση για επέκταση του VAR βρίσκει αντίθετες τις λίγκες ανά την Ευρώπη και όχι μόνο. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι φίλαθλοι, οι προπονητές και οι ποδοσφαιριστές έχουν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για τον χρόνο που απαιτείται προκειμένου να ολοκληρωθεί ένας έλεγχος VAR. Σε ένα περιβάλλον όπου η ομαλή ροή του παιχνιδιού αποτελεί βασική προτεραιότητα, οποιαδήποτε νέα κατηγορία εξέτασης θεωρείται από πολλούς ως πιθανός παράγοντας απορρύθμισης των αγώνων.
Ο τεχνικός της Νότιγχαμ Φόρεστ, Σον Ντάιτς, αποτέλεσε φέτος ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα προπονητών που απαίτησαν έλεγχο κόρνερ μέσω VAR. Η ομάδα του δέχθηκε δύο γκολ από κόρνερ που, όπως παραδέχθηκαν οι διαιτητές μετά τον αγώνα, δεν έπρεπε να είχαν δοθεί. Ωστόσο, παρότι η περίπτωσή του είναι ένα από τα παραδείγματα που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την αλλαγή, η Ifab διατήρησε αρνητική στάση, κυρίως λόγω των πρακτικών συνεπειών που θα επέφερε μια τέτοια απόφαση στις εγχώριες λίγκες.
Ενα από τα κυρίαρχα επιχειρήματα είναι το κόστος και οι ελλείψεις υποδομών. Η Premier League, για παράδειγμα, διαθέτει κατά μέσο όρο δύο άτομα στο δωμάτιο VAR, ενώ στο Μουντιάλ του 2022 οι αγώνες είχαν πέντε. Επιπλέον, ακόμη και η κορυφαία αγγλική λίγκα έχει αντιμετωπίσει προβλήματα με τοποθέτηση κάμερας που να καλύπτει ολόκληρη τη γραμμή του τέρματος, με πιο γνωστό παράδειγμα τη συζήτηση γύρω από το γκολ της Νιούκαστλ απέναντι στην Αρσεναλ, όπου η εικόνα δεν ήταν διαθέσιμη για να επιβεβαιώσει τη φάση.
Ετσι, πολλές λίγκες προειδοποιούν ότι, εάν τα κόρνερ προστεθούν στο πρωτόκολλο, ο χρόνος των αγώνων θα αυξηθεί δραματικά και οι διαφοροποιήσεις στις υποδομές θα οδηγήσουν σε άνισες εφαρμογές ανά χώρα και κατηγορία.
Πιλοτική εφαρμογή στο Μουντιάλ
Με δεδομένη την αντίσταση της Ifab αλλά και την πίεση των πρωταθλημάτων, η FIFA φαίνεται να προκρίνει τη λύση μιας αυτόνομης δοκιμής στο Παγκόσμιο Κύπελλο 2026, καθώς υπάρχει… προηγούμενο: τόσο η ημι-αυτόματη τεχνολογία οφσάιντ όσο και η ανακοίνωση των αποφάσεων VAR από τους διαιτητές στο κοινό δοκιμάστηκαν πρώτα σε διεθνείς διοργανώσεις πριν υιοθετηθούν μερικώς από τα πρωταθλήματα.
Η FIFA, με τις τεράστιες δυνατότητες σε εξειδικευμένο προσωπικό, εξοπλισμό και κάμερες, εκτιμά ότι μπορεί να ελέγχει αποφάσεις κόρνερ μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, χωρίς να πλήττεται η ροή του παιχνιδιού. Το κρίσιμο ερώτημα, ωστόσο, είναι αν μια τέτοια διαδικασία μπορεί να λειτουργήσει καθολικά. Τα εγχώρια πρωταθλήματα πιθανότατα θα βρεθούν αντιμέτωπα με μια απόφαση που θα πρέπει να ακολουθήσουν, χωρίς όμως να διαθέτουν το ίδιο επίπεδο τεχνολογίας και προσωπικού.
Αν το πιλοτικό πρόγραμμα της FIFA αποδειχθεί επιτυχημένο, η πίεση προς τις εθνικές λίγκες να εφαρμόσουν το μέτρο θα αυξηθεί σημαντικά. Το ποδόσφαιρο οδεύει ολοένα και περισσότερο προς μια εποχή όπου η ακρίβεια των αποφάσεων θεωρείται εξίσου σημαντική με τη ροή του αγώνα. Παράλληλα, όμως, αναδεικνύεται ξανά το δίλημμα που συνοδεύει το VAR από την πρώτη μέρα λειτουργίας του: έως ποιο σημείο η τεχνολογία πρέπει να υπεισέρχεται στο παιχνίδι;
Η συζήτηση για τα κόρνερ είναι πιθανότατα μόνο η αρχή. Η συχνότητα και η σημασία της επαναφοράς της μπάλας αποτελούν μια ευρύτερη κατηγορία στο ποδόσφαιρο, που έως σήμερα δεν αγγίζεται από το VAR. Αν η FIFA επιμείνει στη φιλοσοφία «κάθε επιβεβαιώσιμο λάθος πρέπει να διορθώνεται», οι διαιτητικές αποφάσεις ενδέχεται να περνούν στο μέλλον από ακόμη περισσότερα φίλτρα.
Σε κάθε περίπτωση, το Μουντιάλ του 2026 αναμένεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς όχι μόνο για το ποδόσφαιρο των εθνικών ομάδων αλλά και για το μέλλον της τεχνολογίας στο άθλημα συνολικά. Αν η νέα μορφή VAR αποδειχθεί λειτουργική, ίσως αλλάξει για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι μικρές λεπτομέρειες που συχνά καθορίζουν μεγάλα παιχνίδια.
