Σε μια από τις πιο πολυσυζητημένες φάσεις της 3ης αγωνιστικής του Champions League, ο Εσε δέχθηκε δεύτερη κίτρινη κάρτα και αποβλήθηκε στο 56’ του αγώνα του Ολυμπιακού με την Μπαρτσελόνα, σε μια αμφιλεγόμενη απόφαση που επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την εξέλιξη του παιχνιδιού.
Το τελικό 6-1 υπέρ των «μπλαουγκράνα» διαμορφώθηκε κυρίως λόγω της αριθμητικής υπεροχής τους, ύστερα από μια φάση που όσες φορές κι αν τη δει κανείς στο ριπλέι, αδυνατεί να καταλάβει τι ακριβώς είδε ο Ελβετός και τιμώρησε τόσο αυστηρά τον Αργεντινό μέσο των «ερυθρολεύκων».
Μέσα στην ένταση της στιγμής, ξεχώριζε η φιγούρα του συνήθως πράου Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ να σχηματίζει με τα χέρια του το σχήμα της οθόνης και να ικετεύει τον διαιτητή να πάει στο VAR να ξαναδεί τη φάση, για να αλλάξει την αρχική του απόφαση.
Εις μάτην, όμως. Ακόμα κι αν ο χειριστής του VAR είχε εντελώς αντίθετη άποψη με τον διαιτητή, δεν είχε δικαίωμα να τον καλέσει να εξετάσει το ριπλέι για να πάρει την κάρτα πίσω. Οι κανονισμοί δεν προβλέπουν τη χρήση του VAR σε περιπτώσεις κίτρινης κάρτας, ακόμα κι αν είναι η δεύτερη που φέρνει την αποβολή. Οσο επίμονα κι αν το ζητούσε ο Μεντιλίμπαρ, ακόμα κι αν συμφωνούσε μαζί του ο χειριστής του VAR, η απόφαση είχε ήδη κριθεί στο γήπεδο και κανείς δεν μπορούσε να την πάρει πίσω.
Εδώ ακριβώς έρχεται και κολλάει «γάντι» ένας νέος κανονισμός που έχει αρχίσει να μπαίνει πιλοτικά στο ποδόσφαιρο με πρωτοβουλία της FIFA, με στόχο ακριβώς αυτόν, να μπορεί ο διαιτητής να διορθώσει με «παραγγελία» των προπονητών ακόμα και φάσεις σαν κι αυτήν, όπου δεν μπορεί να γίνει χρήση του VAR.
Είναι η περίφημη «πράσινη κάρτα» που θα έχουν στην τσέπη τους οι… προπονητές και όχι οι διαιτητές και θα τη χρησιμοποιούν για να διορθωθεί ένα λάθος που κατά τη γνώμη τους επηρεάζει την εξέλιξη του αγώνα. Και η χρήση αυτής της ευκαιρίας δεν είναι απαραίτητο να γίνει σε φάσεις πέναλτι, καρτών κ.λπ., κ.λπ. Μπορεί να γίνει ακόμα και για ένα απλό φάουλ εκτός περιοχής εάν η ομάδα που θα έπρεπε να το κερδίσει έχει καλό εκτελεστή ή ένα απλό κόρνερ, που στην πίεση των τελευταίων λεπτών μπορεί να αποδειχθεί χρυσάφι.
Στην πραγματικότητα η πράσινη κάρτα έχει χρώμα… μοβ ή μπλε και έχει ήδη αρχίσει να χρησιμοποιείται πειραματικά σε διάφορα πρωταθλήματα ανδρών και γυναικών, κυρίως νέων ή σε χαμηλότερες κατηγορίες. Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί αυτή η πιλοτική εφαρμογή του, θα αποφασιστεί το εάν και πότε θα μπει στη ζωή του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, σε όλα τα πρωταθλήματα και τις διεθνείς διοργανώσεις σε συλλογικό ή εθνικό επίπεδο.
Η μοβ – μπλε κάρτα αποτελεί μέρος ενός νέου συστήματος που ονομάζεται Υποστήριξη Βίντεο Ποδοσφαίρου (FVS) και είναι ανεξάρτητη από τη χρήση του VAR.
Πέρα από τη λογική της επανόρθωσης ενός λάθους σε επαγγελματικούς αγώνες που δεν καλύπτεται από τους ισχύοντες κανονισμούς, η βασική χρησιμότητά του κατά τη FIFA είναι να δοθεί η δυνατότητα να γίνεται η χρήση του βίντεο με ένα απλό μόνιτορ σε γήπεδα και πρωταθλήματα χαμηλότερων κατηγοριών που δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα για την εγκατάσταση και τη χρήση ενός πλήρους συστήματος VAR με δεκάδες κάμερες, κεντρικό έλεγχο, 3-4 χειριστές, ημιαυτόματο οφσάιντ και όλα όσα αυξάνουν το κόστος αυτής της διαδικασίας, καθιστώντας την απαγορευτική σε πιο χαμηλής ποιότητας διοργανώσεις, όπου χρησιμοποιούνται μέχρι 4 κάμερες.
«Το FVS είναι ένα εργαλείο για την υποστήριξη των διαιτητών σε διοργανώσεις με λιγότερους πόρους και κάμερες. Δεν θα πρέπει να θεωρείται ως VAR ή ως τροποποιημένη εκδοχή του, καθώς δεν περιλαμβάνει διαιτητές βιντεοσκοπημένων αγώνων που παρακολουθούν κάθε περιστατικό. Είμαστε πολύ ενθαρρυμένοι από τα πρώτα αποτελέσματα και ανυπομονούμε να βοηθήσουμε τις Ενώσεις-Μέλη μας να επωφεληθούν από αυτήν την τεχνολογία», δήλωσε ο Πιερλουίτζι Κολίνα, πρόεδρος της Επιτροπής Διαιτητών της FIFA, ο οποίος ήταν από την αρχή θετικός για την πιλοτική εφαρμογή αυτής της διαδικασίας.
Σε πιο υψηλό επίπεδο, όπου υπάρχει απόλυτη κάλυψη του VAR, θα έχει όμως διαφορετική λογική, γιατί εκεί θα έρχεται να διορθώνει λάθος αποφάσεις που δεν περιλαμβάνονται στις φάσεις που ορίζουν οι κανονισμοί ότι πρέπει να κριθούν μέσω της τεχνολογίας και όχι μόνο από τον διαιτητή.
Πώς ακριβώς λειτουργεί το FVS;
Στους προπονητές των δύο ομάδων θα δίνεται από μία κάρτα –μία μοβ και μία μπλε– την οποία θα μπορούν να τη χρησιμοποιούν οι ίδιοι (ή κάποιοι ανώτεροι αξιωματούχοι της ομάδας εάν για κάποιο λόγο, π.χ. αποβολή, οι προπονητές δεν είναι στον πάγκο) σε περίπτωση που εκτιμάται ότι έχει γίνει λάθος από τον διαιτητή. Ο κανονισμός επιτρέπει και στους ποδοσφαιριστές να συστήσουν στους προπονητές τους τη χρήση της κάρτας, όπως συμβαίνει με το challenge στο μπάσκετ, με τη λογική ότι είναι πιο κοντά στη φάση και την είδαν καλύτερα.
Η χρήση της σχετικής κάρτας δεν είναι απεριόριστη αλλά μπορεί να γίνει… απεριόριστη, εάν χρησιμοποιείται εύστοχα, όπως συμβαίνει στο τένις και στο κρίκετ. Με βάση τον κανονισμό στο πρόγραμμα πιλοτικής εφαρμογής, η χρήση της κάρτας μπορεί να γίνει μέχρι δύο φορές σε όλη τη διάρκεια του αγώνα, αλλά εάν διαπιστώνεται πως όντως υπάρχει λάθος απόφαση, ο προπονητής θα έχει δικαίωμα να τη χρησιμοποιήσει ξανά μέχρι να την… κάψει δύο φορές. Η χρήση της κάρτας γίνεται απαραίτητα αμέσως μετά το τέλος του κρινόμενου περιστατικού και όχι αργότερα, όταν η φάση έχει αλλάξει. Ο προπονητής πρέπει να σηκώνει το χέρι ψηλά για να τον δει ο διαιτητής και μετά να πλησιάσει τον 4ο διαιτητή για να του δώσει την κάρτα.
Για να μη χαθεί το μέτρο και διακόπτεται συνεχώς και σε εκνευριστικό βαθμό η ροή του αγώνα σε ασήμαντα λάθη όπως π.χ. ένα πλάγιο άουτ στο κέντρο, η FIFA δηλώνει ότι το σύστημα «πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε περίπτωση πιθανού σαφούς και προφανούς σφάλματος ή σοβαρού χαμένου συμβάντος σε σχέση με τα ακόλουθα σενάρια, όπως γκολ/όχι γκολ, πέναλτι/όχι πέναλτι ή άμεσες κόκκινες κάρτες (όχι δεύτερες παρατηρήσεις)». Αυτό ισχύει, βέβαια, για τα παιχνίδια που δεν υπάρχει χρήση VAR. Εκεί όπου προσφέρεται το VAR, εάν και εφόσον αποφασιστεί κάποια στιγμή στο μέλλον, η χρήση του FVS θα αφορά σημαντικές φάσεις που δεν ελέγχονται με βάση τους κανονισμούς, όπως μια κίτρινη κάρτα, μια σημαντική παράβαση εκτός περιοχής, ένα κόρνερ κ.λπ.
Η πρώτη χρήση του FVS σε διεθνή διοργάνωση ανδρών έγινε από τον προπονητή της ομάδας Κ 20 του Μαρόκου, ο οποίος στον ημιτελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου με τη Γαλλία αμφισβήτησε χωρίς να δικαιωθεί μια απόφαση του διαιτητή. Ζήτησε πέναλτι (δεν υπήρχε VAR) και μετά την εξέταση του βίντεο, η απόφαση του διαιτητή παρέμεινε ίδια. Αν και έχασε την… ένσταση, το Μαρόκο τελικά προκρίθηκε στον τελικό επικρατώντας με 5-4 στα πέναλτι.
Το σύστημα έχει ήδη δοκιμαστεί και στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών Κ 17, που έγινε στη Δομινικανή Δημοκρατία, όπως στη Serie C της Ιταλίας, στη Liga F Γυναικών και την Primera Federacion ανδρών στην Ισπανία. Στη Serie C της Ιταλίας έχει χρησιμοποιηθεί σε περισσότερους από 200 αγώνες, ενώ έγινε και μια πιλοτική δοκιμή του κάποιες αγωνιστικές στη Serie A γυναικών. Σε γενικές γραμμές υπάρχει ικανοποίηση από τα αποτελέσματα και στο άμεσο μέλλον αναμένεται να επεκταθεί η χρήση του και σε άλλα μικρότερης σημασίας πρωταθλήματα όπου υπάρχουν οι στοιχειώδεις υποδομές. Το εάν και πότε θα εφαρμοστεί στο πιο υψηλό επαγγελματικό όπου υπάρχει η κάλυψη του VAR, είναι κάτι που έχει πολλούς υποστηρικτές αλλά και πολλούς άλλους πολέμιους που δεν επιθυμούν να μοιράζει η τεχνολογία ακόμα και τα… σπόρια στο πιο υψηλό επίπεδο ανταγωνισμού.
