Λαμπερό πρωτάθλημα η Premier League, κατά πολλούς ξεκάθαρα το καλύτερο του κόσμου, λογικό κι επόμενο να συγκεντρώνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον απ’ όσο ενδεχομένως μπορεί να διαχειριστεί, όταν τα μεγέθη είναι μετρήσιμα και απόλυτα συγκεκριμένα.
Ένα τέτοιο επίπεδο είναι και η αγορά των εισιτηρίων. Όσο κι αν προσπαθήσει κάποιος να τη μεγαλώσει, τα γήπεδα δεν είναι… λάστιχο. Εχουν συγκεκριμένη χωρητικότητα και πολύ συχνά δεν μπορούν να καλύψουν την τεράστια ζήτηση, ειδικά σε περιπτώσεις πολύ δημοφιλών ομάδων και πολύ σημαντικών αγώνων. Κι όταν προκύπτει ένας τέτοιος εκρηκτικός συνδυασμός, να παίζουν, δηλαδή, δύο δημοφιλείς ομάδες σε ένα πολύ κρίσιμο παιχνίδι, ακόμα και μεγάλα γήπεδα μοιάζουν πολύ μικρά για να ικανοποιήσουν την τεράστια ζήτηση.
Τι απόνερα έχει όλο αυτό το μεγάλο ενδιαφέρον των φιλάθλων;
Πολύ απλά, το φαινόμενο της μαύρης αγοράς. Αν και μέχρι τώρα δεν έχει κτυπήσει «κόκκινο» ώστε να ενεργοποιηθεί στα σοβαρά ο ελεγκτικός μηχανισμός και να προσπαθήσει να βάλει τάξη σ’ αυτή την «ανορθογραφία» της αγοράς, η εκμετάλλευση της δίψας των φιλάθλων είναι μια γάγγραινα στο χώρο του αθλητισμού και τον απειλεί εκ των έσω. Το πρόβλημα στην Αγγλία είναι υπαρκτό, παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, αλλά δεν έχει προκαλέσει μέχρι στιγμής τις αναμενόμενες εκρήξεις και αντιδράσεις, ίσως επειδή λειτουργεί σαν βαλβίδα αποφόρτισης, βολεύοντας πρόσωπα και καταστάσεις.
Οσο υπάρχουν αγοραστές πρόθυμοι να χρυσοπληρώσουν ένα εισιτήριο σε τιμές πολλαπλάσιες της ονομαστικής τους και έχουν πάντα ένα τρόπο να το εξασφαλίσουν, το σύστημα alert δεν πρόκειται να ενεργοποιηθεί εύκολα.
Αντίδραση θα υπάρξει μόνο όταν οι φίλαθλοι που δεν έχουν βαθιά τσέπη, αποφασίσουν να αμφισβητήσουν το «προνόμιο» που έχουν οι πλούσιοι να εξασφαλίζουν με το χρήμα τους μια θέση στην εξέδρα.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και το BBC ξεκίνησε μια έρευνα για να προσπαθήσει να βρει την άκρη ενός μπλεγμένου κουβαριού. Δεν πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις όπου κάποιοι μοσχοπουλούν χέρι με χέρι το εισιτήριό τους, με μεγάλο κέρδος σε σχέση με την τιμή αγοράς του. Όπως σε κάθε γεγονός με μεγάλη ζήτηση, υπάρχει κι αυτό το φαινόμενο στην Premier League, είναι όμως μικρής έκτασης και όχι ιδιαίτερα ανησυχητικό, σε σημείο να γεννά αντιδράσεις. Το βασικό πρόβλημα, όπως καταγράφηκε στη σχετική έρευνα, είναι ότι η «μαύρη αγορά» εισιτηρίων σε επίπεδο Premier League διακινεί κάθε αγωνιστική χιλιάδες εισιτήρια, με ηλεκτρονικό και απόλυτα οργανωμένο τρόπο. Το βασικό ερώτημα είναι απλό: πώς οι εταιρίες αυτές εξασφαλίζουν ένα τόσο μεγάλο όγκο εισιτηρίων σε όλα τα αγγλικά γήπεδα, σε σημείο να ελέγχουν απόλυτα την αγορά;
Η έρευνα του BBC αποκάλυψε εταιρείες με έδρα σε διάφορες τοποθεσίες στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης μιας ελβετικής πόλης με πληθυσμό μόλις 4.000 κατοίκων, οι οποίες κινούν τα νήματα στην «μαύρη αγορά» των εισιτηρίων.
Εκτιμάται ότι χρησιμοποιούν συνδρομές και λογισμικό υπολογιστών για να αποκτήσουν εισιτήρια σε μεγάλη κλίμακα από τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες εισιτηρίων των συλλόγων, κερδίζοντας μέσω της τεχνολογίας τη μάχη με τους παραδοσιακούς φιλάθλους, που όταν μπαίνουν στο σύστημα, βλέπουν όλες τις θέσεις πωλημένες πολύ σύντομα μετά το άνοιγμα της πλατφόρμας.
Η μεταπώληση εισιτηρίων είναι παράνομη στο Ηνωμένο Βασίλειο και η Premier League κατατάσσει αυτούς τους ιστότοπους σε μια «μη εξουσιοδοτημένη λίστα». Αν και θεωρητικά όλη αυτή η διαδικασία θα έπρεπε να μπει στο μικροσκόπιο των αρχών, ουδείς εμφανίζεται να ενοχλείται. Το BBC Sport επιχείρησε να εξερευνήσει αυτή τη διαδρομή και σε πρώτη φάση, δοκίμασε να αγοράσει πριν μερικές μέρες μέσω της «μαύρης αγοράς» εισιτήρια σε τέσσερα παιχνίδια όπου επισήμως είχε ανακοινωθεί sold out. Και στα τέσσερα γήπεδα τα εξασφάλισε πάρα πολύ εύκολα, με έναν τρόπο που έμοιαζε νομότυπος αλλά φυσικά δεν ήταν.
Το ντέρμπι του Μάντσεστερ ανάμεσα στη Σίτι και τη Γιουνάιτεντ στις 14 Σεπτεμβρίου, ήταν ένα απ’ αυτά. Ανθρωποι του BBC αναζήτησαν δύο εισιτήρια λίγες μέρες πριν το παιχνίδι και παρότι είχαν εξαντληθεί αρκετές εβδομάδες νωρίτερα, τα βρήκαν διαθέσιμα στο διαδίκτυο και τα αγόρασαν χωρίς καμία δυσκολία. Το ίδιο ακριβώς συνέβη σε αγώνες της Άρσεναλ, της Έβερτον και της Γουέστ Χαμ. Και στις τέσσερις περιπτώσεις, οι δημοσιογράφοι του BBC μπόρεσαν να βρουν τα εισιτήρια και να τα χρησιμοποιήσουν για να αποκτήσουν πρόσβαση στον αγώνα.
Η απρόσκοπτη είσοδος είναι ένα «προνόμιο» που δεν το έχουν όλοι, ακόμα κι αν έχουν πληρώσει μέσα από τέτοιες «πειρατικές» πλατφόρμες εκατοντάδες ευρώ παραπάνω από την ονομαστική αξία των εισιτηρίων. Στην έρευνα του BBC, καταγράφηκαν μαρτυρίες πολλών φιλάθλων οι οποίοι πλήρωσαν από δύο μέχρι τέσσερις φορές παραπάνω από την ονομαστική αξία του εισιτηρίου, αλλά όταν έφτασαν στο γήπεδο δεν τους επιτράπηκε η είσοδος γιατί ήταν πλαστά και δεν τα αναγνώριζε το σύστημα ελέγχου. Αρκετά απ’ αυτά στάλθηκαν μέσω Whatsapp από τηλεφωνικούς αριθμούς που ανήκουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, με αυστηρές οδηγίες στους αγοραστές να μην τα επιδείξουν πουθενά μέχρι να τα εμφανίσουν στις θύρες εισόδου των γηπέδων.
Αυτές οι περιπτώσεις με τα πλαστά εισιτήρια έχουν προκαλέσει τη μεγαλύτερη πίεση στους συλλόγους, την Premier League και την κυβέρνηση να κάνουν περισσότερα για την καταστολή της μαύρης αγοράς. Όποιος πληρώνει το… γούστο του και μπαίνει στο γήπεδο, δεν έχει λόγους να χαλάσει κάτι που τον βολεύει, σε αντίθεση με κάποιον που βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη και μένει τελικά εκτός. Αυτός θα διαμαρτυρηθεί κι αυτός θα αντιδράσει, χωρίς να ακούει τη βολική απάντηση των ομάδων ότι συστήνουν συνεχώς στους φιλάθλους να μην αγοράζουν εισιτήρια από μη επίσημες πλατφόρμες. Αυτή είναι μια τακτική «Πόντιου Πιλάτου» που δεν βοηθάει στη λύση του προβλήματος, ειδικά όταν τα εισιτήρια από τις επίσημες πηγές δεν φτάνουν εύκολα στον φίλαθλο γιατί τα εξασφαλίζουν οι μαυραγορίτες.
Η «μη εξουσιοδοτημένη» λίστα πωλητών εισιτηρίων της Premier League περιέχει περισσότερους από 50 ιστότοπους, συμπεριλαμβανομένων των Stubhub και Vivid Seats που ανήκουν στον Αμερικανό ιδιοκτήτη της Τσέλσι, Τομ Μπόελι!
Το BBC επέλεξε να επικεντρώσει την έρευνά του σε τέσσερις απ’ αυτούς τους ιστότοπους της λίστας, οι οποίοι ήταν προσβάσιμοι στο Ηνωμένο Βασίλειο και εμφανίζονται να πωλούν τα περισσότερα εισιτήρια. Οι συγκεκριμένοι ιστότοποι διαφήμιζαν ότι έχουν διαθέσιμα προς πώληση δεκάδες χιλιάδες εισιτήρια της Premier League, με χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι έβγαλαν στην αγορά περισσότερα από 18 χιλ. εισιτήρια για τον αγώνα Αρσεναλ – Νότιγχαμ Φόρεστ, δηλαδή σχεδόν το ένα τρίτο της χωρητικότητας του «Emirates»!
Όπως τονίζει το BBC Sport, μπορεί να επαληθεύσει μόνο την εγκυρότητα των εισιτηρίων που αγόρασαν οι συνεργάτες του από την «μαύρη αγορά» για τα συγκεκριμένα τέσσερα παιχνίδια, στα μέσα του περασμένου μήνα. Για τα χιλιάδες υπόλοιπα που κυκλοφορούν μέσω αυτών των ιστότοπων, τονίζει ότι δεν μπορεί να γνωρίζει πόσα είναι πλαστά και πόσα γνήσια. Φιλοξενεί, πάντως, δηλώσεις του Ρεγκ Γουόκερ, ειδικού σε θέματα ασφάλειας εισιτηρίων, ο οποίος πιστεύει ότι «στην πραγματικότητα, πιθανώς μόνο το 10-25% αυτών των εισιτηρίων υπάρχουν». Τα υπόλοιπα εμφανίζονται ως διαθέσιμα χωρίς να είναι για να δημιουργούν ελπίδες στους φιλάθλους ώστε να μπαίνουν στις πλατφόρμες για την αγορά τους.
Ακόμα και το 10% των εισιτηρίων της Premier League να διακινούνται μ’ αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο Γουόκερ, πρόκειται για τουλάχιστον 50 χιλ. εισιτήρια σε κάθε αγωνιστική της Premier League. Οι τιμές τους είναι, φυσικά, πολύ τσουχτερές και συχνά σκανδαλώδεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα ένα εισιτήριο που πουλήθηκε πρόσφατα στην εξωφρενική τιμή των 14.962 λιρών, δηλαδή περίπου 16.700 ευρώ! Υπάρχουν αγοραστές σε τόσο υψηλές τιμές; Βεβαίως και υπάρχουν, γι’ αυτό και ανθίζει η συγκεκριμένη αγορά, με πελάτες κυρίως εύπορους ταξιδιώτες στην Αγγλία από άλλες χώρες, συνήθως της Απω Ανατολής ή από τα αραβικά κράτη, που δεν φείδονται χρημάτων για να ζήσουν από κοντά την εμπειρία ενός αγώνα του κορυφαίου πρωταθλήματος του κόσμου.
Οι τιμές συνήθως απέχουν κατά πολύ από την ονομαστική αξία του εισιτηρίου και δεν ταιριάζουν με τη θέση που προσφέρουν. Άλλο να διαθέτεις 1.000 ευρώ για μια θέση στην VIP θύρα σε ένα ντέρμπι της Premier League κι άλλο το ίδιο ποσό για μια θέση στη γωνία, στο ύψος του κόρνερ. «Είχαμε μια οικογένεια Ιαπώνων τουριστών που πλήρωσαν 2.200 λίρες ο καθένας για εισιτήρια με ονομαστική αξία 87 λιρών», δήλωσε ο Γουόκερ, ο οποίος συνεργάζεται με συλλόγους της Premier League ως σύμβουλος και δραστηριοποιείται στον κλάδο της έκδοσης εισιτηρίων εδώ και 40 χρόνια.
Πολλά απ’ αυτά τα εισιτήρια προσφέρουν θέσεις σε κλειστά και παραδοσιακά κλαμπ οπαδών, όπως το (θεωρητικά) αποκλειστικό Diamond Club της Αρσεναλ και το Tunnel Club της Μάντσεστερ Σίτι. Ο Σύνδεσμος Φιλάθλων Ποδοσφαίρου χαρακτήρισε τα ευρήματα του BBC «πολύ ανησυχητικά» και ο πρόεδρος του, Τομ Γκρέιτρεξ, παραδέχθηκε ότι «οι μακροχρόνιοι οπαδοί δυσκολεύονται να βρουν εισιτήρια λόγω του τρόπου με τον οποίο διατίθενται μέσω δευτερευόντων πρακτορείων».
Τι κάνουν οι αρχές για όλα αυτά; Σχεδόν τίποτα! Η Premier League αρνήθηκε να σχολιάσει τα ευρήματα της έρευνας του BBC, με τη δικαιολογία ότι το σύστημα διάθεσης των εισιτηρίων είναι πρωτίστως ευθύνη των συλλόγων και όχι δική της.
Αμυντική στάση κράτησαν και οι ομάδες. Όπως τονίζει το BBC, μόνο δύο από τους συλλόγους στους οποίους απευθύνθηκε σχολίασαν τα ευρήματα της έρευνας – οι υπόλοιποι δεν μπήκαν καν στη διαδικασία να απαντήσουν.
Η μία ομάδα που πήρε θέση ήταν η Άρσεναλ, η οποία δήλωσε ότι είχε ακυρώσει σχεδόν 74.000 λογαριασμούς που προσπαθούσαν να αποκτήσουν εισιτήρια με μη εξουσιοδοτημένους τρόπους στο πλαίσιο «ισχυρής δράσης κατά της διακίνησης εισιτηρίων». Η δεύτερη και τελευταία ήταν η Έβερτον, δηλώνοντας ότι διεξάγει «κοινές επιχειρήσεις με την αστυνομία του Μέρσεϊσαϊντ για να δράσει κατά των διακινητών που δραστηριοποιούνται διαδικτυακά και αυτοπροσώπως», δηλαδή
εταιρείες που «εκμεταλλεύονται ένα παραθυράκι και θέτουν σε κίνδυνο τους οπαδούς».
Η μεταπώληση εισιτηρίων ποδοσφαίρου είναι παράνομη στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκτός από μια αγορά εγκεκριμένη από τον σύλλογο – ένα μέτρο που εισήχθη για να αποτρέψει τις συγκρούσεις οπαδών στις κερκίδες. Ωστόσο, οι τέσσερις εταιρείες που διακινούν τα περισσότερα εισιτήρια στη «μαύρη αγορά» είναι εγγεγραμμένες στο εξωτερικό (στην Ισπανία, το Ντουμπάι, τη Γερμανία και την Εσθονία), εκτός πεδίου εφαρμογής της νομοθεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Χρησιμοποιούν, όμως, για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους εταιρίες που εδρεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και όλη η διεκπεραίωση γίνεται μέσω συνεργατών τους που ζουν στη χώρα και όχι έξω απ’ αυτήν.
Η Ticombo, μια εταιρεία εγγεγραμμένη στη Γερμανία και με πολλά γραφεία στο Ένγκελμπεργκ, ένα ορεινό θέρετρο στην κεντρική Ελβετία με πληθυσμό 4.000 κατοίκων, ήταν η μόνη που απάντησε στα ευρήματα του BBC. Εστειλε μια δήλωση από την «Ticombo Legal», λέγοντας ότι είναι μια «αξιόπιστη πλατφόρμα μεταπώλησης» και τονίζοντας «τον σημαντικό ρόλο των δευτερογενών αγορών στην προώθηση της επιλογής των καταναλωτών και του ανταγωνισμού». Στη δήλωσή της, ανέφερε ότι απορρίπτει κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς για αδικήματα ή πιθανές παράνομες πρακτικές και πρόσθεσε ότι «οι κανονισμοί που απαγορεύουν πλήρως την μεταπώληση εισιτηρίων προβλέπονται για την προστασία των καταναλωτών, αλλά, στην πραγματικότητα, παρέχουν μόνο μονοπώλιο στους διοργανωτές».
Το βασικό πρόβλημα έχει να κάνει με τα «παραθυράκια» που υπάρχουν στη νομοθεσία, η οποία δεν έχει ένα ξεκάθαρο τοπίο για τις συγκεκριμένες εταιρίες. «Φαίνεται να υπάρχει ένα κενό στο θέμα των πρακτορείων που εδρεύουν στο εξωτερικό, το οποίο πρέπει να εξεταστεί από άποψη νομοθεσίας», λέει ο Τομ Γκρέιτρεξ, ο οποίος υπήρξε παλιότερα βουλευτής των Εργατικών, επισημαίνοντας ότι πέρα από όλα τα άλλα, το φαινόμενο της μαύρης αγοράς υπονομεύει τη ασφάλεια των αγώνων γιατί δεν διαχωρίζει τους οπαδούς των ομάδων.
Αγοράζοντας στα τυφλά, πολύ συχνά οπαδοί της μίας ομάδας βρίσκονται σε εξέδρες που προορίζονται για τους οπαδούς της άλλης, με όποιον κίνδυνο συνεπάγεται μια τέτοια συνύπαρξη, ειδικά στα «καυτά» παιχνίδια.
Στις οδηγίες που δίνουν οι εταιρίες στους αγοραστές, μια πολύ βασική είναι να μην εμφανίζονται στο γήπεδα με φανέλες, κασκόλ και γενικά ντύσιμο που να υποδηλώνει την οπαδική τους ταυτότητα. Τους υποδεικνύεται, επίσης, με πολύ αυστηρό τρόπο ότι πρέπει να μπαίνουν στο γήπεδο το νωρίτερο μια ώρα πριν την έναρξη, να διαγράφουν μετά το εισιτήριο για «λόγους ασφαλείας» και εάν ερωτηθούν από τους ελεγκτές, να απαντούν ότι το εισιτήριο που κατέχουν είναι δώρο από κάποιον φίλο ή ένα διαγωνισμό. Συνήθως όλα αυτά είναι αχρείαστα γιατί όπως επισημαίνουν οι δημοσιογράφοι του BBC, η είσοδός τους στα γήπεδα «ήταν εκπληκτικά εύκολη».
Πώς βρίσκουν οι εταιρίες τόσα πολλά εισιτήρια; Συνήθως μέσω διαφημιστών που χρησιμοποιούν bots λογισμικού και ψεύτικες ταυτότητες, όπως τόνισε ο Γουόκερ: «Μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες συνδρομές στα χέρια διαφημιστών στα περισσότερα κλαμπ. Εντοπίσαμε πάνω από 900 συνδρομές σε έναν σύλλογο της Premier League που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο ενός από τους διευθυντές αυτών των ιστότοπων μεταπώλησης».
Τα μέτρα των ομάδων δεν είναι επαρκή. Η Άρσεναλ αφαίρεσε 30.000 «ύποπτες καταχωρίσεις» από τα ψηφοδέλτιά της για τα εισιτήρια, η Τσέλσι μπλόκαρε 350.000 «αγορές από bot», ενώ η Λίβερπουλ έκλεισε 100.000 «λογαριασμούς πλαστών εισιτηρίων». Ωστόσο, μόνο 12 συλλήψεις καταγράφηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών την περασμένη σεζόν για διακίνηση εισιτηρίων οπουδήποτε στις έξι κορυφαίες κατηγορίες του αγγλικού ποδοσφαίρου.
Η Μάναλ Σμιθ, επικεφαλής του τμήματος εισιτηρίων της Άρσεναλ μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, δήλωσε στο BBC ότι το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς της ήταν η «απογοήτευση ενός οπαδού που εμφανίζεται στο γήπεδο και του απαγορεύεται η είσοδος». Υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις φιλάθλων που πλήρωσαν αδρά για να προμηθευτούν εισιτήρια από τη «μαύρη αγορά» και τελικά έμειναν εκτός γηπέδου. Μέχρι να υπάρξει συντονισμένη δράση των αρχών και των ομάδων για να σπάσει αυτό το απόστημα, η συμβουλή της Σμιθ για όποιον σκέφτεται να χρησιμοποιήσει αυτές τις πλατφόρμες, είναι μία και πολύ συγκεκριμένη: «Απλώς μην το κάνετε. Παρακαλώ, μην το κάνετε»…
