Σε έναν κόσμο εξειδίκευσης όπου οι λεπτομέρειες κάνουν συνήθως τη διαφορά, ελάχιστοι αντιλήφθηκαν πως όταν τον περασμένο Απρίλιο η Λίβερπουλ επικρατούσε 5-1 της Τότεναμ και κατακτούσε μαθηματικά το πρωτάθλημα Αγγλίας, ο τερματοφύλακάς της, Αλισον, έβαζε το όνομά του σε ένα πολύ συγκεκριμένο βιβλίο ρεκόρ: από το 1999, ήταν μετά τον θρυλικό Πίτερ Σμάιχελ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ ο πρώτος τερματοφύλακας που κατέκτησε τον τίτλο στην Premier League φορώντας γάντια κατασκευασμένα από την ιστορική βιομηχανία
Reusch.
Ο 32χρονος Βραζιλιάνος τερματοφύλακας είχε κερδίσει το πρωτάθλημα Αγγλίας και το 2020 με τη Λίβερπουλ, αλλά τότε φορούσε γάντια Nike, μιας τεράστιας εταιρείας που τα προϊόντα της καλύπτουν σχεδόν όλες τις ανάγκες των αθλητών όχι μόνο στο ποδόσφαιρο αλλά και σε πολλά άλλα σπορ. Αντίθετα, η Reusch είναι μια γερμανική εταιρεία που εξειδικεύεται στα γάντια για τους τερματοφύλακες και έχει συνδέσει το όνομά της με ιστορικές στιγμές στην ανάπτυξη ενός προϊόντος που με τον τρόπο του βοήθησε στην ποιοτική αναβάθμιση του ποδοσφαίρου, ως ένα από τα ελάχιστα βοηθήματα που μπορούν να χρησιμοποιούν οι ποδοσφαιριστές για να ανεβάσουν το επίπεδό της απόδοσης τους.
Ο Αλισον είχε ένα συναισθηματικό δέσιμο με τη συγκεκριμένη φίρμα γαντιών καθώς ήταν η μάρκα που χρησιμοποιούσε στο ξεκίνημα της καριέρας του, όταν μάθαινε τα μυστικά της θέσης σε μια ομάδα του Νόβο Χαμπούργκο (Νέο Αμβούργο), βόρεια του Πόρτο Αλέγκρε στη Βραζιλία. Τον Οκτώβριο του 2023 πήρε την απόφαση να συνεργαστεί ξανά με την εταιρεία των παιδικών του χρόνων κι αυτό ήταν ένα μεγάλο κέρδος για την Reusch, η οποία έχει στο δυναμικό της και τον Κουίβιν Κέλεχερ. Ο μέχρι πρότινος 2ο τερματοφύλακας της Λίβερπουλ υπέγραψε πριν μερικές εβδομάδες με την Μπρέντφορντ και θα διεκδικήσει εκεί με καλύτερες πιθανότητες φανέλα βασικού.
Η Reusch είναι μια από τις παλαιότερες μάρκες στην κατασκευή γαντιών και η συμβολή της στην ανάπτυξη της τεχνολογίας για την ποιοτική αναβάθμιση του προϊόντος θεωρείται κομβική. Εχοντας στενή συνεργασία με τον Ζεπ Μάγιερ, τον περίφημο τερματοφύλακα της Μπάγερν και της εθνικής Γερμανίας, δημιούργησε το 1973 το πρώτο γάντι με παλάμη από λάτεξ, τεχνοτροπία που θεωρήθηκε επαναστατική σε μια εποχή που ήταν αρκετά συνηθισμένο να αγωνίζονται χωρίς γάντια ακόμα και τερματοφύλακες υψηλού επιπέδου. Με τη βοήθεια του Μάγιερ ο οποίος υπέμεινε καρτερικά τις αλλεπάλληλες δοκιμές τις ώρες της προπόνησης και όχι μόνο, η Reusch κατασκεύασε ουσιαστικά ένα προϊόν που αναβάθμισε τη θέση του τερματοφύλακα και επικράτησε γρήγορα στην αγορά, μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974 από τη Γερμανία, με τη μορφή του Μάγιερ να κυριαρχεί όταν υπερασπιζόταν την εστία του με πρωτοποριακά γάντια για τα δεδομένα της εποχής.
Η χρήση γαντιών από τους τερματοφύλακες είχε αρχίσει να διαδίδεται αρκετά χρόνια νωρίτερα, με προϊόντα που ελάχιστα θύμιζαν τα σημερινά. Κάποιοι φορούσαν γάντια κηπουρικής, εντελώς άβολα για ποδόσφαιρο, κάποιοι άλλοι γάντια από μαλλί, που απλώς τους βοηθούσαν να κρατούν τα χέρια τους πιο ζεστά τις κρύες μέρες του χειμώνα. Η χρήση τους είχε αρχίσει να επικρατεί από τη δεκαετία του 1940, με πρωτοπόρο τον Αμαντέο Καρίζο, τερματοφύλακα της Ρίβερ Πλέιτ για 23 χρόνια, με περισσότερες από 500 συμμετοχές με τη φανέλα της από το 1945 μέχρι το 1968. Η προσπάθεια είχε ξεκινήσει πολλές δεκαετίες νωρίτερα, με πρωτοπόρο έναν Αγγλο κατασκευαστή ονόματι Γουίλιαμ Σάικς, που το μακρινό 1885 είχε κατασκευάσει το πρώτο γάντι τερματοφύλακα με βασικό υλικό το δέρμα. Ηταν, μάλιστα, ένα από τα πρώτα προϊόντα που κατοχυρώθηκαν με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Αν και τα δερμάτινα γάντια παρείχαν μια σχετική προστασία στα σουτ και στα πεσίματα, πολλοί τερματοφύλακες τα θεωρούσαν χοντροκομμένα και άβολα. Προτιμούσαν να παίζουν με γυμνά χέρια και χρειάστηκαν να περάσουν πολλά χρόνια για να αρχίσουν οι περισσότεροι να τα εμπιστεύονται και να τα χρησιμοποιούν.
Ο αστικός μύθος λέει ότι ο Γκόρντον Μπανκς πείστηκε να φορέσει γάντια το 1966 όταν κατέκτησε με την Αγγλία το Παγκόσμιο Κύπελλο γιατί μετά μπορούσε να τα χρησιμοποιεί στην… κηπουρική, που ήταν μια από τις αγαπημένες του ασχολίες. Οταν το 1970 στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού ο Μπανκς έκανε την «επέμβαση του αιώνα» στην περίφημη κεφαλιά του Πελέ, φορούσε έναν πειραματικό τύπο γαντιού, με λακκάκια από καουτσούκ στις παλάμες. Ο Μάγιερ βοήθησε πολύ στην τεχνολογική εξέλιξή τους και μετά το σπουδαίο τουρνουά που έκανε το 1974 στη Γερμανία, όλοι οι τερματοφύλακες πείστηκαν να ακολουθήσουν. Ο τελευταίος που αγωνίστηκε με γυμνά χέρια σε Παγκόσμιο Κύπελλο, ήταν ο Σκοτσέζος, Αλαν Ρουφ, στο Μουντιάλ της Αργεντινής το 1978.
Από τότε η τεχνολογία και η αισθητική των γαντιών τερματοφύλακα έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Τα σημερινά δεν έχουν καμία σχέση με εκείνα τα ογκώδη σχέδια των δεκαετιών του 1980 και του 1990, που πρόσθεταν όγκο χωρίς να εφαρμόζουν καλά στα χέρια. Οι σύγχρονοι τερματοφύλακες φορούν πλέον ελαφριά γάντια «δεύτερου δέρματος», ειδικά διαμορφωμένα για τα χέρια τους. Οι σύγχρονες εκδόσεις μπορούν να διαθέτουν αεραγωγούς, ζώνες πρόσκρουσης από λάτεξ και καρπούς χωρίς τιράντες, προσφέροντας εξαιρετική επαφή με την μπάλα και μεγάλη προστασία από τα κτυπήματα, σε ένα άθλημα όπου αναζητούνται συνεχώς τρόποι για να αυξηθεί η ασφάλεια των αθλητών. Και είναι απολύτως εξακριβωμένο ότι στη σύγχρονη εποχή που οι παίκτες σουτάρουν πολύ πιο δυνατά σε σχέση με παλαιότερα, οι τερματοφύλακες θα ήταν ολότελα χαμένοι χωρίς την προστασία από τα γάντια τους.
Τα γάντια τερματοφύλακα τείνουν να ακολουθούν το ίδιο μοτίβο, αν και ορισμένες εταιρείες έχουν διαφορετικές κοπές για να προσφέρουν μεγαλύτερη ποικιλία επιλογών. Στο φθηνότερο άκρο του φάσματος, τα γάντια για τερματοφύλακες κοστίζουν περίπου 25 λίρες (30 ευρώ), καθώς ο συνδυασμός των υλικών που απαιτούνται για την κατασκευή του, όπως το πλέγμα και το καουτσούκ, είναι λιγότερο δαπανηρός για μαζική παραγωγή. Αυτά τα γάντια συνήθως ακολουθούν ένα επίπεδο σχέδιο, σε αντίθεση με την εργονομική εστίαση που φορούν οι κορυφαίοι τερματοφύλακες, τα γάντια των οποίων κοστίζουν από 80 έως 180 λίρες, δηλαδή από περίπου 95 μέχρι 210 ευρώ. Η αύξηση της τιμής οφείλεται στα ακριβά υλικά που χρησιμοποιούνται, όπως το νεοπρένιο, ένα συνθετικό καουτσούκ που χρησιμοποιείται επίσης στις στολές κατάδυσης.
Τα τυπικά σχέδια περιλαμβάνουν, επίσης, περιτυλίγματα καρπού με velcro, αν και πολλοί κατασκευαστές γαντιών επιλέγουν πλέον περιτυλίγματα καρπού χωρίς τιράντες ή ένα περιτύλιγμα από λάτεξ για να βοηθήσουν στον έλεγχο της μπάλας. Οι αεραγωγοί γίνονται ένας δημοφιλής τρόπος για να αποτρέπεται η υπερβολική εφίδρωση των χεριών και η «πλευρά – γροθιά» του γαντιού έχει αποτελέσει κεντρικό σημείο σχεδιασμού τα τελευταία χρόνια.
Ο χρόνος «ζωής» των γαντιών που χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες τερματοφύλακες, δεν είναι πολύ μεγάλος. Υστερα από μόλις ένα μήνα χρήσης σε αγώνες, παρατηρείται ακόμα και στα ακριβότερα μοντέλα μια σημαντική μείωση στην πρόσφυση. Αυτή η συνθήκη τους αναγκάζει να τα αλλάζουν πάρα πολύ συχνά. «Είναι πολύ συνηθισμένο», εξηγεί ο Μπομπ Φίντλερ, διευθυντής στη Reusch UK. «Οταν φορούσε τα γάντια μας, ο Πίτερ Σμάιχελ συνήθιζε να φοράει 50 ή 60 ζευγάρια τη σεζόν. Αν προσθέσεις και αυτά που χρησιμοποιούσε στις προπονήσεις, ο αριθμός αυξάνεται. Αυτό είναι μέρος της συμφωνίας χορηγίας των αθλητών. Τους δίνουμε τα γάντια δωρεάν και μετά μπορούν να τα κάνουν ό,τι θέλουν. Τις περισσότερες φορές, οι τερματοφύλακες τα υπογράφουν και τα πετάνε στο πλήθος για τους οπαδούς ή τα δίνουν σε φίλους και συγγενείς».
Ο Νταν Αθερτον, τερματοφύλακας στη Γουόριγκτον Τάουν, μια ερασιτεχνική ομάδα 6ης κατηγορίας στην Αγγλία, μιλώντας στην «The Athletic» είπε ότι η απόκτησή τους είναι ένα βάσανο για τους μη επαγγελματίες που δεν τους τα παρέχει η ομάδα τους: «Τα γάντια είναι τόσο ακριβά. Ακόμα κι αν πρόκειται για κορυφαίας ποιότητας, οι περισσότερες μάρκες γαντιών θα σας κρατήσουν μόνο ένα μήνα. Θα πει κάποιος ότι κοστίζουν μόνο 60 λίρες (70 ευρώ) το ζευγάρι, αλλά αυτό είναι οκτώ ή εννέα φορές τον χρόνο».
Μόλις χαλαρώσει η λαβή ενός γαντιού, οι περισσότεροι τερματοφύλακες συνηθίζουν να τα δίνουν σε νεαρούς οπαδούς, πολλοί απ’ αυτούς με την προσδοκία να τους πείσουν να επιλέξουν αυτήν την τόσο μοναχική θέση. Η εξειδίκευση υποχρέωσε τις εταιρείες να σχεδιάσουν γάντια ειδικά για γυναίκες, αλλά περίπου μια δεκαετία μετά το λανσάρισμά τους στην αγορά, διαπίστωσαν ότι τα κορίτσια τερματοφύλακες προτιμούν να φορούν ανδρικά γάντια σε μικρότερα μεγέθη. Πώς μπορεί να βρει κάποιος το μέγεθος που του ταιριάζει; Οι περισσότερες μάρκες απαιτούν να μετρηθεί το πλάτος της μέσης της παλάμης και το μήκος από το κάτω μέρος του χεριού έως την κορυφή του μεσαίου δακτύλου. Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες φορούν γάντια μεγέθους 7 ή 8 και οι άνδρες συνήθως φορούν ένα μέγεθος 9 ή 10. Μερικοί τερματοφύλακες, πάντως, προτιμούν να φορούν ένα μικρότερο μέγεθος για να εξασφαλίσουν μια καλύτερη αίσθηση, πολύ πιο κοντά στο γυμνό χέρι.
Η ασφάλεια είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας που ωθεί τις εταιρείες στην καινοτομία. Η Adidas είναι μια από τις μάρκες που διερευνούν πώς να προστατεύσουν τα δάχτυλα των τερματοφυλάκων από την υπερβολική έκταση κι αυτό την οδήγησε να λανσάρει την τεχνολογία «Fingersave», που μειώνει τις επιπτώσεις κατά την απόκρουση των σουτ. Οι ζώνες γροθιάς έχουν αποδειχθεί ένας άλλος τομέας για τεχνολογική εξέλιξη. Η Adidas έβαλε σχεδόν 300 καρφιά στο πίσω μέρος των γαντιών Predator Pro Hybrid, τα οποία φορούσε ο Τζιανλουίτζι Ντοναρούμα όταν η Ιταλία κέρδισε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 2021. Υπάρχουν αμέτρητες διαφορετικές κοπές γαντιών και οι τερματοφύλακες προτιμούν διαφορετικά στιλ, ο καθένας ανάλογα μ’ αυτό που νιώθει ότι τον βολεύει περισσότερο τόσο στις αποκρούσεις, όσο και στον χειρισμό της μπάλας με τα χέρια.
Η τεχνολογία έχει απογειώσει την ποιότητα. «Οταν μεγάλωνα, η μόνη κοπή που υπήρχε ήταν η επίπεδη παλάμη», λέει ο Ματ Πιζντρόφσκι, ειδικός τερματοφυλάκων στην «The Athletic». «Θυμάμαι την πρώτη φορά που φόρεσα ένα γάντι με roll-finger, όπου το λάτεξ τυλίγεται γύρω από το δάχτυλο. Τρελάθηκα. Ενιωθα σαν να δημιουργούσε μια μεγαλύτερη επιφάνεια για να πιάνω και να ελέγχω την μπάλα. Εχουν φτιάξει ακόμη και υβριδικά γάντια, ένα μείγμα μεταξύ “αρνητικής” κοπής με roll-finger και επίπεδης παλάμης — η αρνητική είναι το σημείο όπου μπαίνει η ραφή στο εσωτερικό, οπότε έχει μεγαλύτερη επιφάνεια από μια επίπεδη παλάμη, αλλά όχι τόσο μεγάλη όσο ένα roll-finger. Το πλεονέκτημα της αρνητικής κοπής είναι ότι εφαρμόζει πιο σφιχτά στα δάχτυλα. Είναι για τερματοφύλακες που θέλουν αυτή την αίσθηση δεύτερου δέρματος, όπου νιώθουν σαν να χρησιμοποιούν απλώς τα χέρια τους».
Οι τερματοφύλακες δεν κινδυνεύουν μόνο από τη δύναμη των σουτ. Οταν κάποιος πηδάει μέσα σε ένα πλήθος παικτών και προσπαθεί να πιάσει μια μπάλα ή να τη διώξει με γροθιές, μπορεί να προκληθούν σοβαροί τραυματισμοί. Η μεγαλύτερη ασφάλεια έρχεται με ειδικά προσαρμοσμένα γάντια, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Για παράδειγμα, ο τερματοφύλακας της Σαουθάμπτον, Ααρον Ράμσντεϊλ, χρησιμοποίησε ένα γάντι με τέσσερα δάχτυλα σε ένα ματς με τη Φούλαμ τον περασμένο Δεκέμβριο. Το 2023, ο πρώην τερματοφύλακας της εθνικής Αγγλίας και της Τσέλσι, Ρόμπερτ Γκριν, είπε στο Amazon Prime Sport πώς την τελευταία δεκαετία της καριέρας του, το μικρό του δάχτυλο στο δεξί του χέρι «άρχισε να πεθαίνει» αφού είχε υποστεί επανειλημμένα σπασίματα και εξαρθρώσεις. Τελείωσε την καριέρα του φορώντας ένα γάντι με μεμβράνες για να το προστατεύσει, θυσιάζοντας εν μέρει μια καλύτερη επαφή με την μπάλα.
Πολλοί τερματοφύλακες είναι υποστηρικτές των μη κολλωδών γαντιών προπόνησης που κατασκευάζονται από την VOS, η οποία ιδρύθηκε από τρία αδέρφια, τον Μαρκ, τον Λι (πρώην τερματοφύλακα των Ρέιντζερς) και τον Σον Ρόμπινσον. Μαζί, ίδρυσαν έναν κορυφαίο λογαριασμό δημιουργίας περιεχομένου τερματοφύλακα που ονομάζεται The Modern-Day Goalkeeper, ο οποίος έχει 3,5 εκατομμύρια ακόλουθους στο TikTok. Μία από τις πιο επιτυχημένες καινοτομίες τους ήταν το γλιστερό γάντι προπόνησης. «Είναι ένα γάντι που κάνει την προπόνηση πιο δύσκολη. Οταν το βγάζετε και φοράτε μετά τα γάντια του αγώνα, θα σας φανεί πολύ εύκολο», εξηγεί ο Μαρκ Ρόμπινσον και προσθέτει: «Οι τερματοφύλακες περνούν μια ολόκληρη εβδομάδα χωρίς να κάνουν ούτε ένα λάθος. Επειδή όλα είναι προμελετημένα, δεν έχουν την ευκαιρία να αντιμετωπίσουν την αποτυχία. Εμείς σχεδιάσαμε ένα γάντι όπου το ποσοστό αποτυχίας αυξάνεται πολύ κι αυτό βοηθάει τους τερματοφύλακες να αναπτύσσουν μέσα από τις προπονήσεις μια πιο θετική σχέση με την αποτυχία. Τους επιτρέπει να κάνουν λάθη στην προπόνηση και να επανακάμπτουν μέσα από αυτά».
Ο Ρόμπινσον λέει ότι το γλιστερό γάντι είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν στη Λα Μασία, την εμβληματική ακαδημία της Μπαρτσελόνα, χάρη στον πρώην προπονητή τερματοφυλάκων της Μπάρτσα, Τσάβι Φεράντο. «Είχαμε μια πολύ καλή σχέση μαζί του και ενδιαφερόταν πολύ να τα χρησιμοποιήσει. Πήγαμε στη Βαρκελώνη για να τον συναντήσουμε και να παρακολουθήσουμε την προπόνηση. Τα χρησιμοποιούσε από τους τερματοφύλακες κάτω των 14 ετών μέχρι και την ομάδα Β. Δεν επιτρεπόταν, όμως, να τραβήξουμε φωτογραφίες ή βίντεο, οπότε δεν μπορούσαμε να μοιραστούμε τίποτα γι’ αυτό. Το μόνο που μπορούσαμε να πούμε ήταν ότι τα φορούσαν».
Τον Απρίλιο του 2024, ο τερματοφύλακας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Αντρέ Ονάνα, προκάλεσε το ενδιαφέρον των άλλων γκολκίπερ όταν διαπιστώθηκε ότι χρησιμοποιούσε βαζελίνη για να διατηρεί τα γάντια του υγρά κατά τη διάρκεια των αγώνων. «Υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιήσετε τέτοια ουσία στα γάντια σας», λέει ο Πιζντρόφσκι: «Ενας, επειδή θέλετε να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής παλιών ζευγαριών, επειδή στην πραγματικότητα βελτιώνει το κράτημα. Για κάποιον σαν τον Ονάνα, λογικά ισχύει ο δεύτερος λόγος. Είναι πιθανώς ψυχολογικό θέμα. Οταν έχει βαζελίνη στα γάντια του, τον κάνει να νιώθει πιο σίγουρος. Μια κολλώδης ουσία στα γάντια σας μπορεί να βελτιώσει το κράτημα της μπάλας και να εμποδίσει την είσοδο πολλής βρωμιάς και σκόνης στο λάτεξ σας».
Οι τερματοφύλακες είναι πλάσματα της συνήθειας, αλλά είναι δεκτικοί στις συχνές αλλαγές στον σχεδιασμό και την τεχνολογία των γαντιών. Για όσους ασχολούνται με την κατασκευή τους, η επιδίωξη της τελειότητας είναι ατελείωτη και πιθανότατα δεν θα επιτευχθεί ποτέ. Ο Πιζντρόφσκι εξηγεί το γιατί: «Για να συμβεί αυτό, κάποιος πρέπει να βρεθεί ένα καλύτερο προϊόν. Τα καλύτερα γάντια από λάτεξ είναι συνήθως πιο μαλακά. Αυτό σημαίνει ότι είναι λιγότερο ανθεκτικά. Αν χρησιμοποιήσετε ένα πιο σκληρό λάτεξ που αντέχει καλύτερα στον χρόνο, η πρόσφυση δεν θα είναι τόσο καλή. Τα πραγματικά φθηνά ζευγάρια διαρκούν πολύ περισσότερο, αλλά ποτέ δεν θα έχουν καλή πρόσφυση. Τα πραγματικά ακριβά έχουν απίστευτη πρόσφυση, αλλά απλώς δεν διαρκούν πολύ. Με το παραμικρό, σκίζονται».
