Η εικόνα του Πεπ Γκουαρδιόλα μετά το ανεπάντεχο 3-3 (από 3-0) με τη Φέγενορντ για το Champions League ήταν σοκαριστική. Το άτριχο μέρος του κεφαλιού του ήταν γεμάτο γρατζουνιές και στη μύτη του υπήρχαν εμφανή σημάδια από εκδορές, μια εικόνα που παρέπεμπε περισσότερο σε αθλητή του μποξ ύστερα από έναν άνισο αγώνα, παρά σε έναν κοστουμαρισμένο προπονητή ποδοσφαίρου, και μάλιστα μίας εκ των κορυφαίων ομάδων του πλανήτη.
Η απάντησή του στην ερώτηση για το πώς προέκυψε αυτή η εικόνα ήταν το ίδιο σοκαριστική. «Τα έκανα με το δάχτυλο και το νύχι μου. Ναι, θέλω να βλάψω τον εαυτό μου», είπε και αποχώρησε χαμογελώντας, χωρίς κανείς να καταλάβει εάν όντως μιλούσε στα σοβαρά ή ήταν μια πινελιά κακού χιούμορ, σε μια προσπάθεια να δραπετεύσει από μια αμήχανη στιγμή.
Λίγες ώρες αργότερα και ύστερα από τους τόνους σκόνης που σήκωσαν τα λόγια του, ο Γκουαρδιόλα προχώρησε σε μια διευκρινιστική – απολογητική δήλωση, αντιλαμβανόμενος ότι όλα όσα είπε είχαν αρνητικό αντίκτυπο, ειδικά σε μια ευάλωτη ομάδα ανθρώπων που δίνουν καθημερινά τη μάχη με τους προσωπικούς τους δαίμονες: «Αιφνιδιάστηκα από μια ερώτηση αναφορικά με μία γρατζουνιά που εμφανίστηκε στο πρόσωπό μου και εξήγησα ότι μία γερή νυχιά το προκάλεσε κατά λάθος αυτό. Η απάντησή μου δεν είχε σε καμία περίπτωση πρόθεση να αστειευθώ με το τόσο σοβαρό ζήτημα του αυτοτραυματισμού. Ξέρω ότι πολύς κόσμος υποφέρει με ζητήματα ψυχικής υγείας κάθε ημέρα και θα ήθελα να εκμεταλλευτώ αυτή τη στιγμή για να καταδείξω έναν από τους τρόπους μέσω του οποίου κάποιος μπορεί να ζητήσει βοήθεια, καλώντας τη γραμμή των Samaritans στο 116 123 ή στέλνοντας email sto [email protected]».
Το ζήτημα που άνοιξε άθελά του ο Πεπ Γκουαρδιόλα έδωσε την αφορμή σε κορυφαία ΜΜΕ στην Αγγλία και σε όλο τον κόσμο να ασχοληθούν με τα θέματα ψυχικής υγείας που ταλανίζουν πολλούς συνανθρώπους μας και κάνουν δύσκολη την καθημερινότητά τους. Ενα απ’ αυτά, ο «Guardian», πρόβαλε την ιστορία του Τόνι Ανταμς, του εμβληματικού αρχηγού της Αρσεναλ και της εθνικής Αγγλίας, ο οποίος έδωσε έναν τεράστιο αγώνα για να νικήσει τις εξαρτήσεις του και να προσφέρει μια ευκαιρία στη ζωή του.
Αγώνας
Πιασμένος στα σκοτεινά γρανάζια του αλκοολισμού ακόμα και στις ημέρες της ποδοσφαιρικής του δόξας, ο Τόνι Ανταμς μίλησε για τον προσωπικό αγώνα που κέρδισε μετά από μια μεγάλη και πολύχρονη μάχη μέσα στα σκοτεινά δωμάτια του μυαλού του, αλλά και τον αγώνα που δίνει τώρα μέσα από το Ιδρυμά του για να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν εγκλωβιστεί στους εθισμούς και στις εξαρτήσεις.
«Δεν έχω πια άγχος για το παρελθόν. Το καθάρισα, είμαι 28 χρόνια χωρίς ποτό ή ναρκωτικά. Για πρώτη φορά στη ζωή μου νιώθω άνετα στο πετσί μου. Εχω μεγαλώσει, δεν με πνίγουν πλέον τα πλοκάμια από το παρελθόν», τόνισε ο Τόνι Ανταμς στον «Guardian» και δάκρυσε όταν αναφέρθηκε στον James W, τον άνθρωπο που ήταν ο «ήρωας, θεραπευτής, χορηγός και μέντοράς» του, αυτός που τον τράβηξε από τον βούρκο του αλκοολισμού και έσωσε τη ζωή του. Βρήκε το όνομά του σε ένα χαρτάκι στην τσέπη του το μακρινό 1996, όταν όλα έμοιαζαν να καταρρέουν μπροστά του, και μέσα από τη φιλανθρωπική οργάνωση Sporting Chance που ίδρυσε ο Ανταμς και τη διηύθυνε ο James W για 20 χρόνια ως κλινικός διευθυντής, δεν έσωσε μόνο τη δική του ζωή αλλά και πολλών άλλων ανθρώπων που είχαν πιαστεί στον ιστό της αράχνης…
«Τους τελευταίους έξι μήνες στάθηκα δίπλα του. Πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα, η κηδεία έγινε την περασμένη Τετάρτη. Ω, να που συγκινούμαι λίγο. Μου έσωσε τη ζωή και καθάρισε εκατοντάδες άλλους ανθρώπους», είπε βουρκωμένος ο Ανταμς αναφερόμενος στον James W, που τον έβγαλε με τον τρόπο του από ένα πολύ σκοτεινό μονοπάτι.
Αν και ήταν ανίκητος μέσα στο γήπεδο και κυριαρχούσε απόλυτα, έξω απ’ αυτό έμοιαζε με ένα χαμένο παιδάκι που έψαχνε τρομαγμένο να βρει τους γονείς του. Το ποτό τον είχε βγάλει εντελώς εκτός ελέγχου. Μια μέρα έπεσε μεθυσμένος από μια σκάλα και χρειάστηκαν 29 ράμματα στο μέτωπο για να κλείσει η πληγή. Το ίδιο μέτωπο που λίγες εβδομάδες αργότερα με μια «χρυσή» κεφαλιά θα έφερνε το νικητήριο γκολ στον ημιτελικό του Κυπέλλου Αγγλίας κόντρα στην Τότεναμ, το 1993.
«Τα μπλακ άουτ συνέβαιναν όλο και περισσότερο», λέει ο Ανταμς και συνεχίζει. «Γνώρισα την πρώτη μου σύζυγο, Τζέιν Σι, σε μια φάση μπλακ άουτ. Την έβαλα σε απεξάρτηση, γιατί πήρε κρακ και άρχισα να συναναστρέφομαι με άρρωστους για να με στηρίξουν. Νόμιζα ότι όλα τα προβλήματά μου ήταν δικό της λάθος. Είχα στο μυαλό μου το άλλοθι ότι ήμουν ο αρχηγός της Αγγλίας, αλλά ήμουν εγώ αυτός που εξαντλήθηκε, ήμουν εγώ αυτός που αποδείχθηκε χωρίς πίστη. Το 1996 ήμουν 29 ετών και δεν ήθελα να είμαι στον πλανήτη, ήταν μια πολύ σκοτεινή περίοδος της ζωής μου. Οταν δεν έπαιζα ποδόσφαιρο, δεν ήθελα να ζήσω, δεν άντεχα τη ζωή. Ηξερα ότι ήμουν εντελώς παγιδευμένος, και αυτό είναι το χειρότερο μέρος στο οποίο έχω πάει ποτέ. Τον Φεβρουάριο εκείνης της χρονιάς, τραυματίστηκα και το ποδόσφαιρο βγήκε από τη ζωή μου. Τον Μάρτιο, μου πήραν τα παιδιά μου. Δεν ήπια κοντά τους, αλλά μια Κυριακή βράδυ λιποθύμησα. Ηπια επτά μπουκάλια chablis και έτσι η πεθερά μου πήρε μακριά τα παιδιά μου. Πεθερός μου τότε ήταν ο Φρανκ Σι, 10 χρόνια χωρίς ποτό ή ναρκωτικά, ένας άνθρωπος που είχε πάρει πίσω τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπειά του, όλα αυτά που είχα χάσει εγώ. Ετσι, η Μπάρμπαρα, η πεθερά μου, μου έβαλε στην τσέπη ένα χαρτάκι με τον αριθμό του James W. Και έτσι έσωσε τη ζωή μου».
Ο Τόνι Ανταμς συνάντησε για πρώτη φορά τον James W τον Απρίλιο του 1996, ολότελα μεθυσμένος: «Λόγω του Euro που είχαμε μπροστά μας, κατάφερα να παραμείνω καθαρός και νηφάλιος χρησιμοποιώντας το ποδόσφαιρο. Αλλά μόλις ο Γκάρεθ [Σάουθγκεϊτ] έχασε αυτό το πέναλτι, το ποτό βρέθηκε ξανά στο χέρι μου, και επί 44 συνεχόμενες ημέρες έπινα. Στο τέλος του ποτού μου, έβλεπα πράγματα να… βγαίνουν από το ντουλάπι. Ημουν παρανοϊκός, νόμιζα ότι κάποιος ήταν στο σπίτι, νόμιζα ότι σκότωνα ανθρώπους. Οταν επέστρεψα στις 16 Αυγούστου 1996, ο James W με καθοδήγησε και πήγα στους Ανώνυμους Αλκοολικούς. Πέρασα μαζί του τα 12 βήματα, και αυτός με άλλαξε ως άνθρωπο».
Η περασμένη εβδομάδα ήταν μια μεγάλη καμπή στη ζωή του Ανταμς. Την επομένη της κηδείας του James W ορίστηκε πρόεδρος της εθνικής φιλανθρωπικής οργάνωσης απεξάρτησης και αποθεραπείας «The Forward Trust». Η σύνδεσή του μαζί της χρονολογείται από το 1996, όταν επισκέφτηκε για πρώτη φορά την κλινική αποκατάστασης στο Γουίλτσιρ. Το έργο της, ιδιαίτερα στις φυλακές που εργάζονται με παραβάτες, είχε μεγάλη απήχηση στον Ανταμς, ο οποίος καταδικάστηκε σε ποινή τεσσάρων μηνών το 1990 για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ: «Ημουν εκεί γιατί πιάστηκα μεθυσμένος, τέσσερις φορές πάνω από το νόμιμο όριο. Οδηγούσα σε έναν μικρό δρόμο με 130 χλμ. την ώρα, εντελώς εκτός ελέγχου. Δικαίως κατέληξα στη φυλακή εξαιτίας αυτού».
Η αντίδραση στην ποινή του δεν τον βοήθησε καθόλου. Αντί να βρουν αφορμή να τον πιέσουν, η οικογένεια και οι φίλοι του αρνήθηκαν να καταδικάσουν τη συμπεριφορά του: «Δέχτηκα χάδια στην πλάτη. Ημουν αρχηγός της Αρσεναλ και ο προπονητής μου, ο Τζορτζ Γκρέιαμ, μου είπε: “Ω, σε έχουν για παράδειγμα. Είναι 19 Δεκεμβρίου. Είσαι η καλύτερη διαφήμιση εκεί έξω για να μην οδηγούν πιωμένοι αυτά τα Χριστούγεννα”. Ολα αυτά είναι μαλ…, για να είμαι ειλικρινής μαζί σου»!
Μετά από δύο μήνες στη φυλακή, οπαδοί και συμπαίκτες γιόρτασαν την επιστροφή του Ανταμς στην Αρσεναλ και εκείνος την οδήγησε στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, για πρώτη φορά μετά το 1989: «Ημουν ταλαντούχος και συνέχισα να ξεγλιστράω από την κριτική. Οταν το “εγώ μου” ανέβαινε, ανέβαινε και η αυτοεκτίμησή μου. Οταν κατέβαινε, κατέβαιναν όλα. Μετά τη φυλακή, συνέχισα να πίνω για έξι χρόνια. Η παράνοια δεν είναι να μπεις στη φυλακή και να οδηγήσεις πάνω από έναν τοίχο και στον μπροστινό κήπο κάποιου. Η τρέλα είναι να πάρεις πίσω το δίπλωμά σου και μετά από λίγες ημέρες να πίνεις και να οδηγείς ξανά. Δεν χρειαζόμουν φυλακή, χρειαζόμουν αποκατάσταση. Δεν υπήρχε πρόγραμμα 12 βημάτων στη φυλακή, δεν υπήρχαν εκπαιδευτικά προγράμματα, δεν υπήρχε τίποτα. Η φυλακή του Τσέλμσφορντ ήταν ένας κουβάς στη γωνία».
Ο Ανταμς σταμάτησε να πίνει λίγο πριν από την άφιξη του Αρσέν Βενγκέρ στην Αρσεναλ. Δίπλα του παρέμεινε σταθερός και εντελώς αφοσιωμένος, απολαμβάνοντας μια νηφάλια ζωή, όχι όμως χωρίς κόπο. Σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι ήπιε 27 καπουτσίνο για να καταπνίξει την επιθυμία του για ποτό! Την ένιωθε ακατανίκητη όταν έβλεπε τους συμπαίκτες του να πίνουν, αλλά κατάφερε να μείνει σταθερός και να περάσει το εμπόδιο, έστω κι αν χρειάστηκε να πιει 27 καφέδες σε ένα βράδυ!
Ο Ανταμς ήταν αρχηγός της Αρσεναλ στο νταμπλ του 1998, σφραγίζοντας και μαθηματικά με ένα δικό του γκολ τον τίτλο της Πρέμιερ Λιγκ, με αντίπαλο την Εβερτον. Η εμβληματική μορφή του έχει απαθανατιστεί σε άγαλμα έξω από το γήπεδο «Emirates», δίνοντας μια εικόνα ηρεμίας σε ένα γήπεδο γεμάτο φωνές και φασαρία. Ο ίδιος ολοκλήρωσε την καριέρα του ως παίκτης το 2002 με ένα ακόμη νταμπλ, πριν από σύντομες θητείες στη διοίκηση της Γουίκομ, της Πόρτσμουθ, της Γρανάδας και στην Γκαμπάλα στο Αζερμπαϊτζάν, όπου λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή του: «Η κύρια αρτηρία μου ήταν κατά 99% φραγμένη. Είμαι εδώ ζωντανός μόνο και μόνο επειδή ο Ουκρανός γιατρός εκεί πρόλαβε να μου βάλει μερικά στεντ».
Η μάχη με τον εθισμό είναι τώρα ο μοναδικός σκοπός του Ανταμς. «Απολαμβάνω τη βόλτα μου σήμερα. Εχω αναρρώσει πλήρως, αλλά συνεχίζω να μετέχω σε τακτικές συναντήσεις. Πηγαίνω και σε τρεις – τέσσερις φυλακές τον χρόνο, μεταφέροντας το μήνυμα στον νεοφερμένο ότι υπάρχει βοήθεια εκεί έξω». Κι αυτή τη βοήθεια εξακολουθεί να τους την προσφέρει και ο ίδιος μέσω του ιδρύματος που χρηματοδοτεί και διευθύνει, νιώθοντας ότι έχει χρέος να μεταδώσει σ’ αυτούς τους ανθρώπους το σκληρό μάθημα που έδωσε σε εκείνον η ζωή…
