Η Τεχνητή Νοημοσύνη (TN ή AI), η, κατά τον σπουδαίο μαθηματικό Τζον Μακάρθι, «επιστήμη και μεθοδολογία της δημιουργίας νοημόνων μηχανών» έχει παρεισφρήσει στον αθλητισμό προσφέροντας νέα εργαλεία και δυνατότητες προκειμένου να γίνει πιο ανταγωνιστικός. Κορυφαίες ομάδες του NBA αλλά και του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου καθώς και διακεκριμένοι προπονητές ατομικών αθλημάτων χρησιμοποιούν τη βοήθεια της τεχνολογίας από τα προπονητικά προγράμματα και τη βελτίωση της αγωνιστικής κατάστασης των αθλητών μέχρι την ευέλικτη τιμολόγηση των εισιτηρίων των αγώνων. Στην Ελλάδα, όπως δήλωσε στην «Κ» ο Εμμανουήλ Χουστουλάκης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, η AI δεν αξιοποιείται ακόμα όπως στο εξωτερικό όμως, με την υποστήριξη πανεπιστημιακών ερευνών, βρίσκεται σε διαρκή ανάπτυξη.
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει καινοτόμες λύσεις, από τη βελτιστοποίηση της απόδοσης μέχρι τα εισιτήρια και τις αποφάσεις κριτών.
Αυτό που από τη δεκαετία του 1920 υπήρχε μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας και στη φαντασία λογοτεχνών σήμερα αποτελεί μία καθημερινότητα. Οι μηχανές, μέσα από πολύπλοκους αλγόριθμους, αναπαράγουν τις γνωστικές λειτουργίες του ανθρώπου επιλύοντας προβλήματα. Στον αθλητισμό, όπως όλα δείχνουν, η AI έχει βρει… πεδίον δόξης λαμπρόν. «Η τεχνολογία έχει αναδιαμορφώσει τον αθλητισμό προσφέροντας νέα εργαλεία και δυνατότητες, οι οποίες ενισχύουν τόσο την εμπειρία των αθλητών όσο και τη διοικητική και εκπαιδευτική πλευρά του αθλητισμού. Σήμερα η τεχνολογία δημιουργεί ένα σύγχρονο οικοσύστημα που υποστηρίζει την εξέλιξη των αθλητών και των ομάδων, καθιστώντας τον αθλητισμό πιο ανταγωνιστικό και προσιτό. Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει αλλάξει ριζικά τον αθλητισμό προσφέροντας καινοτόμες λύσεις στην ενίσχυση και τη βελτιστοποίηση της απόδοσης μιας αθλητικής ομάδας, στην ανάλυση του παιχνιδιού και της τακτικής, ακόμα και στην πρόληψη τραυματισμών και την ανίχνευση ταλέντων», τόνισε ο κ. Χουστουλάκης.
Η επιστημονική φαντασία αποτελεί πλέον μέρος της αθλητικής καθημερινότητας. Μεγάλοι σύλλογοι, όπως η Ρεάλ Μαδρίτης και η Βαλένθια, χρησιμοποιούν την ΑΙ για να βελτιώσουν την οικονομική τους διαχείριση και να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους από τα εισιτήρια. Κάποια άλλα σωματεία την εντάσσουν στο αγωνιστικό πεδίο. «Η Λίβερπουλ την εφαρμόζει για την ανάλυση αντιπάλων. Χρησιμοποιεί big data και αλγόριθμους μηχανικής μάθησης για να βελτιώσει τις αγωνιστικές επιδόσεις της. Η Μπαρτσελόνα την εφαρμόζει για την ανίχνευση ταλέντων, μέσω βίντεο και στατιστικών και την πρόληψη τραυματισμών. Η Ρεάλ, στο νέο στάδιο της, την αξιοποιεί για τη διαχείριση των εισιτηρίων καθώς και για τη βελτίωση της τακτικής και της φυσικής κατάστασης των παικτών της. Επίσης, στο NBA χρησιμοποιείται κατά κόρον», μας είπε ο Εμμανουήλ Χουστουλάκης, καθηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ΤΟΔΑ «Σύγχρονη Αθλητική Επικοινωνία, Δημοσιογραφία και Φωτοειδησεογραφία», το οποίο, μεταξύ άλλων, εστιάζει στη χρήση ΑΙ για την αυτοματοποίηση και βελτίωση της διαδικασίας συλλογής ειδήσεων, την ανάλυση δεδομένων για την κατανόηση της αθλητικής δραστηριότητας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη εφαρμόζεται και για τη διασφάλιση δικαιότερων και ακριβέστερων αποφάσεων στον χώρο του αθλητισμού. Από το 2023 στη γυμναστική οι κριτές χρησιμοποιούν ένα σύστημα βασισμένο σε τρισδιάστατες κάμερες ώστε να αξιολογούνται πιο αντικειμενικά οι ασκήσεις των αθλητών. Και ο ελληνικός αθλητισμός που βρίσκεται σε ό,τι αφορά τις τεχνολογικές εξελίξεις; «Τα τελευταία χρόνια η ΤΝ έχει αρχίσει να αξιοποιείται και στη χώρα μας αλλά όχι στον ίδιο βαθμό με το εξωτερικό. Βρίσκεται όμως σε διαρκή ανάπτυξη, με μεγάλες προοπτικές για περαιτέρω ενίσχυση με την υποστήριξη πανεπιστημιακών ερευνών. Αθλητικοί σύλλογοι, όπως ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός, έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν αναλύσεις δεδομένων και AI για την ανάλυση της απόδοσης των παικτών και την παρακολούθηση της φυσικής τους κατάστασης», υπογράμμισε ο κ. Χουστουλάκης.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να παρουσιάζει ευκαιρίες όμως εγκυμονεί και κινδύνους. Οι αλγόριθμοι μπορούν να επηρεαστούν από προηγούμενα δεδομένα, περιορίζεται ο ρόλος των ανθρώπινων παρεμβάσεων (ο ρόλος του προπονητή) ενώ η υπερβολική εμπιστοσύνη στην τεχνολογία ενδέχεται να οδηγήσει και σε λανθασμένες αποφάσεις καθώς οι… μηχανές δεν μπορούν να λάβουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ανθρώπινου παράγοντα.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η χρήση ενός μοντέλου Τεχνητής Νοημοσύνης για την πρόβλεψη της απόδοσης ενός αθλητή χρησιμοποιεί δεδομένα από άλλους αθλητές. Όμως κανένας άνθρωπος δεν είναι ίδιος. Ακόμα και οι υψηλού επιπέδου αθλητές που, κάποιες φορές τους αποκαλούμαι και «μηχανές», παραμένουν άνθρωποι και καμία μηχανή δεν μπορεί να προβλέψει τα συναισθήματα τους την ώρα ενός αγώνα.
«Η ΑΙ προσφέρει πλεονεκτήματα αλλά ενέχει κινδύνους και προκλήσεις που απαιτούν προσεκτική διαχείριση. Υπάρχουν ζητήματα ιδιωτικότητας και ασφάλειας δεδομένων. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη τραυματισμών αλλά και να οδηγήσει σε τραυματισμούς διότι δεν λαμβάνει υπόψιν την ψυχολογική κόπωση του αθλητή. Μέσα από τη συνεχή πίεση η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να εκθέσει τον αθλητή σε κίνδυνο υπερκόπωσης και τραυματισμού. Από την άλλη πλευρά η ΤΝ μπορεί να αλλοιώσει το Fair Play εφόσον χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει αθέμητα πλεονεκτήματα (π.χ. μπορεί να βοηθήσει μία ομάδα να προσαρμόσει τη στρατηγική της σε ένα επίπεδο που ξεπερνάει τις ικανότητες της άλλης ομάδας, κάτι που οδηγεί σε ανισότητες)», μας είπε ο κ. Χουστουλάκης.
Κατά πόσο η Τεχνητή Νοημοσύνη όμως θα βοηθούσε στην ανίχνευση των πρωταθλητών του μέλλοντος; Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει στο 100%. «Δεν μπορεί να ανακαλύψει γιατί το ταλέντο δεν είναι μόνο θέμα προδιαγραφών αλλά και εκτέλεσης. Στην εξέλιξη ενός αθλητή παίζουν ρόλο η χημεία του με το άθλημα, η προσωπικότητά του, το περιβάλλον και τα ερεθίσματά του. Θεωρώ ότι δεν μπορεί να προβλέψει αλλά μπορεί να δώσει πολύ σωστές κατευθύνσεις. Ήδη η τεχνολογία χρησιμοποιείται από πολλές ομάδες για να εντοπίζονται και να αξιολογούνται νέα παιδιά. Η διαδικασία της εύρεσης ταλέντων στηρίζεται στην ανάλυση δεδομένων απόδοσης, στη βοντεοανάλυση και στη δημιουργία εξατομικευμένων προφίλ ταλέντων».
Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα αθλήματα. Στον στίβο, όπως μας είπε ο κ. Χουστουλάκης, βοηθάει στη βελτιστοποίηση της προπόνησης, κυρίως μέσα από φορητές συσκευές και βιομετρικούς αισθητήρες. Με αυτό τον τρόπο συμβάλει στη βελτίωση της τεχνικής και στην παρακολούθηση της φυσικής κατάστασης.
Σωτήρας ή εχθρός; Βοηθός προπονητή ή αθέμιτος ανταγωνιστής του; Εξέλιξη του αθλητισμού ή κατάργηση του Ευ Αγωνίζεσθαι; Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι όλα μαζί και πολλά άλλα ακόμη. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αποφανθούν.
